ΣΕ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΤΩΣΗ Ο ΔΙΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Του Γιάννη Μαυρή
(από την Καθημερινή της Κυριακής)
Η κοινωνική και εκλογική επιρροή των δύο μεγάλων κομμάτων διακυβέρνησης συνεχίζει την ελεύθερη πτώση της, ενώ δεν διαφαίνεται
-τουλάχιστον προς το παρόν-καμιά ένδειξη αντιστροφής, ή...
έστω ανακοπής αυτής της τάσης. Η σημερινή εμπλοκή του εγχώριου δικομματικού συστήματος έχει υπερβεί πλέον κάθε ιστορικό προηγούμενο. Ούτε κατ’ ελάχιστον δεν θυμίζει τους κλυδωνισμούς της δεκαετίας του ’90, ή την πιο πρόσφατη κάμψη του 2008. Η ανυπαρξία πολιτικής ηγεσίας και η εγγενής αδυναμία αναπαραγωγής του πολιτικού προσωπικού επιτείνει με τη σειρά της το πρόβλημα. Είναι πολύ πιθανό ότι βρισκόμαστε σήμερα στο σημείο μη επιστροφής, εάν δεν το έχουμε ήδη περάσει. Η ανοικτή κρίση των κομμάτων δεν είναι βέβαια αποτέλεσμα βουλησιαρχικών σχεδιασμών κάποιων κέντρων εξουσίας. Το αντίστροφο είναι που ισχύει. Οπως η άνθηση του φαινομένου των μαζικών μεταπολιτευτικών κομμάτων, κατά τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, υπήρξε πρωτίστως παράγωγο της κίνησης των πολιτών «προς τα κόμματα», έτσι και η σημερινή παρακμή τους είναι πρωτίστως παράγωγο της κοινωνικής απομάκρυνσης από αυτά.
Τον τελευταίο χρόνο, δύο τάσεις συνεχίζουν να αναπτύσσονται με αμείωτη ένταση. Η πρώτη τάση είναι αυτή της «εξόδου από το εκλογικό σώμα» και αφορά σταθερά πλέον πάνω από το 1/3 του εκλογικού σώματος. Η δεύτερη τάση πριμοδοτεί τον κατακερματισμό, ή και την «κονιορτοποίηση» του υφιστάμενου πλέγματος κομματικών δυνάμεων. Σαφή ένδειξη γι’ αυτό αποτελεί η άνοδος των πάσης φύσεως νεοπαγών σχημάτων, που καταγράφεται εντυπωσιακά αυτόν τον μήνα. Σε παρόμοιες συνθήκες, δεν μπορεί βεβαίως να αποκλειστεί το ενδεχόμενο και νέες πολιτικές ομαδοποιήσεις να θελήσουν να δοκιμάσουν την τύχη τους.
Παράλυση
Η απώλεια δύναμης και κοινωνικής νομιμοποίησης των κυρίαρχων κομματικών μηχανισμών οδηγεί στη διαχειριστική τους αδυναμία και παράλυση, ενώ ταυτοχρόνως περιορίζει ασφυκτικά τα περιθώρια πολιτικών ελιγμών και πρωτοβουλιών, που μπορεί να αναλάβουν. Η πολιτική σκηνή φαίνεται ότι οδηγείται αναπόφευκτα σε αναδιάταξη. Ο ισχύων εκλογικός νόμος (προϊόν πολιτικών συσχετισμών άλλης εποχής) αδυνατεί να διασφαλίσει λύση «παλαιού τύπου». Η δυναμική των πολιτικών εξελίξεων υπερβαίνει την έως σήμερα θεσμική του λειτουργία. Προς το παρόν, εναλλακτική λύση δεν διαφαίνεται. Είναι γεγονός ότι στην ελληνική πολιτική ιστορία η συζήτηση περί συμμαχικών κυβερνήσεων είναι ταυτισμένη με μείζονες πολιτικές κρίσεις. Κάτι παρόμοιο φαίνεται ότι πρόκειται να επαναληφθεί και σήμερα. Μάλιστα, η σχετική συζήτηση δεν θα ανοίξει με τη συναίνεση των υφιστάμενων κομματικών σχηματισμών, οι οποίοι προσπαθούν αγωνιωδώς να διατηρήσουν το status quo ante. Θα επιβληθεί «διά της βίας» και μάλιστα «από τα κάτω», δηλαδή από το ίδιο το εκλογικό σώμα.
Αναμφισβήτητα, οι επόμενες βουλευτικές εκλογές, ανεξαρτήτως του χρόνου διεξαγωγής τους, έχουν ήδη θέσει σοβαρή υποψηφιότητα για το βάθρο των κρισιμότερων αναμετρήσεων, της εποχής που ονομάστηκε Μεταπολίτευση.