του Τάσου Παππά
Κι, όμως, μπορούμε να δούμε την κρίση σαν ευκαιρία. Όχι, βεβαίως, όπως την αντιλαμβάνονται διάφοροι βολεμένοι και επιτήδειοι. Αυτοί καραδοκούν για να ρημάξουν τον τόπο και να κερδίσουν από τις συμφορές που πλήττουν την πλειονότητα των πολιτών. Να δούμε την κρίση σαν ευκαιρία για να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και λειτουργούμε, για να απορρίψουμε στερεότυπα που μπλοκάρουν τη ζωή μας και, τελικώς, για να αναμετρηθούμε με όσα μας σπρώχνουν προς την παθητικότητα, την ιδιώτευση και την απελπισία.
Δεν είναι εύκολο, δεν είναι όμως αδύνατο.
Τα φαινόμενα αλληλεγγύης, οι δυναμικές πρωτοβουλίες παρέμβασης για να περιοριστούν οι συνέπειες της κρίσης, οι αυθόρμητες δράσεις κοινωνικών ομάδων και τα κινήματα αμφισβήτησης της κανονικότητας, συγκροτούν μια ατελή – για την ώρα – προσπάθεια να στηθούν αναχώματα στην αχαλίνωτη επιθετικότητα των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού και, ταυτοχρόνως, στέλνουν σαφές μήνυμα στις οργανωμένες συσσωματώσεις ώστε να βγουν, επιτέλους, από τον κύκλο των τυποποιημένων αμυντικών αντιδράσεων. Ο αντίπαλος είναι πανίσχυρος, αλλά όχι ανίκητος. Αρκεί βεβαίως να υπάρξει φαντασία, δημιουργικότητα και επιμονή στη θέση ότι «η δύναμη των αδυνάτων είναι ότι μπορούν να πείσουν για την αδυναμία των δυνατών».
Δεν έχει νόημα να κλαίμε τη μοίρα μας. Είναι ατελέσφορο να κάνουμε συνεχώς διαπιστώσεις. Δεν προσφέρει τίποτα η αφορολόγητη αδιαλλαξία. Δεν δίνει προοπτική ο στείρος καταγγελτικός λόγος κατά του συστήματος, ούτε η αναμονή μέχρι ν’ αλλάξουν οι συσχετισμοί. Έχει, όμως, νόημα η αυτενέργεια, το να προτείνουμε και να εφαρμόζουμε πράγματα που μας βγάζουν από τον αστερισμό της μιζέριας και της απόγνωσης και δείχνουν ότι είναι εφικτό αυτό που χτες φάνταζε μη ρεαλιστικό.
Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν. Οι εργαζόμενοι στο νοσοκομείο του Κιλκίς ήταν επί μήνες απλήρωτοι και προχώρησαν σε κατάληψη με λειτουργία του ιδρύματος. Όπως επισημαίνουν στην ανακοίνωση τους «καταλαμβάνουμε το δημόσιο νοσοκομείο μας και το θέτουμε υπό τον άμεσο και πλήρη έλεγχο μας. Το νοσοκομείο, πλέον, θα αυτοδιοικείται και το μόνο αρμόδιο όργανο λήψης αποφάσεων διοικητικού περιεχομένου θα είναι η γενική συνέλευση των εργαζομένων σ’ αυτό».
Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι πρωτοβουλίες στο χώρο των Μέσων Ενημέρωσης. Τα απεργιακά φύλλα που εξέδωσαν παλιότερα οι εργαζόμενοι στον «Ελεύθερο Τύπο» και στην«Απογευματινή» και, προσφάτως, στην «Ελευθεροτυπία» απέδειξαν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η ψυχή των επιχειρήσεων είναι οι εργαζόμενοι σ’ αυτές. Το «κίνημα της πατάτας» είναι άλλη μία ενέργεια που έρχεται σε ρήξη με τα καθιερωμένα. Η κατάργηση των μεσαζόντων έχει ως αποτέλεσμα και οι παραγωγοί να διαθέτουν το προϊόν τους και οι καταναλωτές να το αγοράζουν σε λογικές τιμές. Τέτοιου τύπου προσπάθειες πρέπει να στηρίζονται και να βρίσκουν μιμητές.
Ωστόσο, απ’ αλλού περίμενε κανείς τις αντιρρήσεις και απ’ αλλού του ήρθαν. Δυσάρεστη έκπληξη προκάλεσε η στάση του ΚΚΕ. Το κόμμα της εργατικής τάξης, το οποίο φιλοδοξεί να ηγηθεί του λαϊκού κινήματος, δεν είδε με καλό μάτι αυτές τις δράσεις. Ο λόγος; Προκύπτει από την επίσημη ανακοίνωση του: «Με πρωταγωνιστές τα ΜΜΕ των μεγαλοεπιχειρηματιών και την ενθάρρυνση της συγκυβέρνησης εξελίσσεται μια νέα ανήθικη εκστρατεία προπαγάνδας για την εξαπάτηση του λαού με τον κωδικό «κίνημα της πατάτας»… Είναι η συνέχεια του άθλιου κυβερνητικού εμπαιγμού ότι η ακρίβεια θα χτυπηθεί με τα ‘παρατηρητήρια τιμών και τη διαφάνεια ή με τις επιτροπές ανταγωνισμού».
Τι προτείνει το ΚΚΕ; «…να γίνουν κοινωνική λαϊκή περιουσία όλες οι επιχειρήσεις, ο φυσικός και ορυκτός πλούτος και να δημιουργηθούν παραγωγικοί συνεταιρισμοί της μικρής και μεσαίας αγροτιάς». Πώς θα γίνουν αυτά; «Με αποδέσμευση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση με λαϊκή εξουσία». Ποιός είναι ο δρόμος; «Η συσπείρωση με το ΚΚΕ είναι μονόδρομος για να γίνει ο λαός κυρίαρχος στον τόπο του και να απολαμβάνει τον πλούτο που ο ίδιος παράγει». Πότε θα συμβεί αυτό; Εδώ δεν υπάρχει σαφής απάντηση. Προφανώς όταν το επαναστατικό υποκείμενο [δηλαδή το ΚΚΕ] θα είναι έτοιμο να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες. Μέχρι τότε τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες; Μα, να στρατευθούν με το ΚΚΕ και να περιμένουν την ηγεσία του να σαλπίσει την έφοδο στα «Χειμερινά Ανάκτορα».
Ουδείς μπορεί να εγγυηθεί ότι οι αυτοδιοικούμενες και αυτοδιαχειριστικές πρωτοβουλίες των εργαζομένων θα καταφέρουν να δημιουργήσουν «τετελεσμένα». Από την άλλη πλευρά, πάντως, η επαναστατική αναμονή [κρατάει χρόνια] δεν μπορεί να διασκεδάσει τις αγωνίες των εργαζομένων και να δώσει λύσεις στα προβλήματά τους. Όπως αναφέρει ο Ιμμάνουελ Βάλερσταιν: «ο κόσμος ζει πάντοτε στο σήμερα και δεν θέλει ν’ αναβάλει για δέκα ή είκοσι χρόνια αυτό που χρειάζεται να γίνει σήμερα». Μ’ άλλα λόγια δεν μπορεί η απάντηση στο ζοφερό παρόν να είναι το ακτινοβόλο [πλην, όμως, αβέβαιο] μέλλον. Ιδιαίτερα, μάλιστα, αν αυτό «το μέλλον» παραπέμπει στα καθεστώτα του «στρατοπεδικού κομμουνισμού» που δυσφήμησαν το σοσιαλιστικό ιδεώδες.
Κι, όμως, μπορούμε να δούμε την κρίση σαν ευκαιρία. Όχι, βεβαίως, όπως την αντιλαμβάνονται διάφοροι βολεμένοι και επιτήδειοι. Αυτοί καραδοκούν για να ρημάξουν τον τόπο και να κερδίσουν από τις συμφορές που πλήττουν την πλειονότητα των πολιτών. Να δούμε την κρίση σαν ευκαιρία για να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και λειτουργούμε, για να απορρίψουμε στερεότυπα που μπλοκάρουν τη ζωή μας και, τελικώς, για να αναμετρηθούμε με όσα μας σπρώχνουν προς την παθητικότητα, την ιδιώτευση και την απελπισία.
Δεν είναι εύκολο, δεν είναι όμως αδύνατο.
Τα φαινόμενα αλληλεγγύης, οι δυναμικές πρωτοβουλίες παρέμβασης για να περιοριστούν οι συνέπειες της κρίσης, οι αυθόρμητες δράσεις κοινωνικών ομάδων και τα κινήματα αμφισβήτησης της κανονικότητας, συγκροτούν μια ατελή – για την ώρα – προσπάθεια να στηθούν αναχώματα στην αχαλίνωτη επιθετικότητα των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού και, ταυτοχρόνως, στέλνουν σαφές μήνυμα στις οργανωμένες συσσωματώσεις ώστε να βγουν, επιτέλους, από τον κύκλο των τυποποιημένων αμυντικών αντιδράσεων. Ο αντίπαλος είναι πανίσχυρος, αλλά όχι ανίκητος. Αρκεί βεβαίως να υπάρξει φαντασία, δημιουργικότητα και επιμονή στη θέση ότι «η δύναμη των αδυνάτων είναι ότι μπορούν να πείσουν για την αδυναμία των δυνατών».
Δεν έχει νόημα να κλαίμε τη μοίρα μας. Είναι ατελέσφορο να κάνουμε συνεχώς διαπιστώσεις. Δεν προσφέρει τίποτα η αφορολόγητη αδιαλλαξία. Δεν δίνει προοπτική ο στείρος καταγγελτικός λόγος κατά του συστήματος, ούτε η αναμονή μέχρι ν’ αλλάξουν οι συσχετισμοί. Έχει, όμως, νόημα η αυτενέργεια, το να προτείνουμε και να εφαρμόζουμε πράγματα που μας βγάζουν από τον αστερισμό της μιζέριας και της απόγνωσης και δείχνουν ότι είναι εφικτό αυτό που χτες φάνταζε μη ρεαλιστικό.
Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν. Οι εργαζόμενοι στο νοσοκομείο του Κιλκίς ήταν επί μήνες απλήρωτοι και προχώρησαν σε κατάληψη με λειτουργία του ιδρύματος. Όπως επισημαίνουν στην ανακοίνωση τους «καταλαμβάνουμε το δημόσιο νοσοκομείο μας και το θέτουμε υπό τον άμεσο και πλήρη έλεγχο μας. Το νοσοκομείο, πλέον, θα αυτοδιοικείται και το μόνο αρμόδιο όργανο λήψης αποφάσεων διοικητικού περιεχομένου θα είναι η γενική συνέλευση των εργαζομένων σ’ αυτό».
Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι πρωτοβουλίες στο χώρο των Μέσων Ενημέρωσης. Τα απεργιακά φύλλα που εξέδωσαν παλιότερα οι εργαζόμενοι στον «Ελεύθερο Τύπο» και στην«Απογευματινή» και, προσφάτως, στην «Ελευθεροτυπία» απέδειξαν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η ψυχή των επιχειρήσεων είναι οι εργαζόμενοι σ’ αυτές. Το «κίνημα της πατάτας» είναι άλλη μία ενέργεια που έρχεται σε ρήξη με τα καθιερωμένα. Η κατάργηση των μεσαζόντων έχει ως αποτέλεσμα και οι παραγωγοί να διαθέτουν το προϊόν τους και οι καταναλωτές να το αγοράζουν σε λογικές τιμές. Τέτοιου τύπου προσπάθειες πρέπει να στηρίζονται και να βρίσκουν μιμητές.
Ωστόσο, απ’ αλλού περίμενε κανείς τις αντιρρήσεις και απ’ αλλού του ήρθαν. Δυσάρεστη έκπληξη προκάλεσε η στάση του ΚΚΕ. Το κόμμα της εργατικής τάξης, το οποίο φιλοδοξεί να ηγηθεί του λαϊκού κινήματος, δεν είδε με καλό μάτι αυτές τις δράσεις. Ο λόγος; Προκύπτει από την επίσημη ανακοίνωση του: «Με πρωταγωνιστές τα ΜΜΕ των μεγαλοεπιχειρηματιών και την ενθάρρυνση της συγκυβέρνησης εξελίσσεται μια νέα ανήθικη εκστρατεία προπαγάνδας για την εξαπάτηση του λαού με τον κωδικό «κίνημα της πατάτας»… Είναι η συνέχεια του άθλιου κυβερνητικού εμπαιγμού ότι η ακρίβεια θα χτυπηθεί με τα ‘παρατηρητήρια τιμών και τη διαφάνεια ή με τις επιτροπές ανταγωνισμού».
Τι προτείνει το ΚΚΕ; «…να γίνουν κοινωνική λαϊκή περιουσία όλες οι επιχειρήσεις, ο φυσικός και ορυκτός πλούτος και να δημιουργηθούν παραγωγικοί συνεταιρισμοί της μικρής και μεσαίας αγροτιάς». Πώς θα γίνουν αυτά; «Με αποδέσμευση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση με λαϊκή εξουσία». Ποιός είναι ο δρόμος; «Η συσπείρωση με το ΚΚΕ είναι μονόδρομος για να γίνει ο λαός κυρίαρχος στον τόπο του και να απολαμβάνει τον πλούτο που ο ίδιος παράγει». Πότε θα συμβεί αυτό; Εδώ δεν υπάρχει σαφής απάντηση. Προφανώς όταν το επαναστατικό υποκείμενο [δηλαδή το ΚΚΕ] θα είναι έτοιμο να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες. Μέχρι τότε τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες; Μα, να στρατευθούν με το ΚΚΕ και να περιμένουν την ηγεσία του να σαλπίσει την έφοδο στα «Χειμερινά Ανάκτορα».
Ουδείς μπορεί να εγγυηθεί ότι οι αυτοδιοικούμενες και αυτοδιαχειριστικές πρωτοβουλίες των εργαζομένων θα καταφέρουν να δημιουργήσουν «τετελεσμένα». Από την άλλη πλευρά, πάντως, η επαναστατική αναμονή [κρατάει χρόνια] δεν μπορεί να διασκεδάσει τις αγωνίες των εργαζομένων και να δώσει λύσεις στα προβλήματά τους. Όπως αναφέρει ο Ιμμάνουελ Βάλερσταιν: «ο κόσμος ζει πάντοτε στο σήμερα και δεν θέλει ν’ αναβάλει για δέκα ή είκοσι χρόνια αυτό που χρειάζεται να γίνει σήμερα». Μ’ άλλα λόγια δεν μπορεί η απάντηση στο ζοφερό παρόν να είναι το ακτινοβόλο [πλην, όμως, αβέβαιο] μέλλον. Ιδιαίτερα, μάλιστα, αν αυτό «το μέλλον» παραπέμπει στα καθεστώτα του «στρατοπεδικού κομμουνισμού» που δυσφήμησαν το σοσιαλιστικό ιδεώδες.
www.aixmi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου