ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ 17 ΔΙΣ ΑΠΟ 6 ΠΛΗΓΕΣ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ

Ρεπορτάζ : Κατερίνα Κοκκαλιάρη
(από το Έθνος)
 
«Πάρτι» δισεκατομμυρίων ευρώ είχε στηθεί τα προηγούμενα χρόνια από επιτήδειους σε βάρος των ασφαλιστικών ταμείων. Η χορήγηση συντάξεων και επιδομάτων σε δικαιούχους «μαϊμού», η μη καταβολή των οφειλών, η δράση...
τρωκτικών στην Υγεία και η εκτίναξη της εισφοροδιαφυγής οδήγησαν τα Ταμεία στο σημερινό αδιέξοδο.

 

Οι απώλειες του ασφαλιστικού συστήματος εκτιμάται πως φτάνουν τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ. Και ενώ τα χρήματα αυτά έκαναν «φτερά», τα μεγάλα Ταμεία της χώρας αναζητούν 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ για να μπορέσουν να καταβάλουν φέτος τις συντάξεις.
Τον τελευταίο χρόνο έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας οι αποκαλύψεις για τη δράση επιτηδείων που λυμαίνονταν για δεκαετίες το ασφαλιστικό σύστημα. Στις υποθέσεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας εμπλέκονται ασφαλισμένοι, υπάλληλοι Ταμείων, γιατροί αλλά και αρκετοί άλλοι «επαγγελματίες» που λεηλατούσαν τους ασφαλιστικούς φορείς.
Ο «λογαριασμός»
Σε αρκετές περιοχές της χώρας δρούσαν ολόκληρα κυκλώματα, που χορηγούσαν από επιδόματα και συντάξεις «μαϊμού» μέχρι και αναρρωτικές άδειες σε υγιέστατους ασφαλισμένους. Τώρα τον λογαριασμό καλούνται να πληρώσουν οι συνεπείς ασφαλισμένοι, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με διαδοχικές μειώσεις σε συντάξεις, εφάπαξ και άλλες παροχές.
Αρκεί να αναφερθεί πως το όφελος από τα επώδυνα μέτρα σε συντάξεις και όρια ηλικίας που επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας είναι 5 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό θα μπορούσε να καλυφθεί από την πάταξη της εισφοροδιαφυγής και μάλιστα θα? περίσσευε ένα δισεκατομμύριο ευρώ για την ενίσχυση των Ταμείων.

Αυστηρά πρόστιμα στις επιχειρήσεις που απασχολούν ανασφάλιστους
Τη χαριστική βολή στο ασφαλιστικό σύστημα έδωσε η οικονομική κρίση, που οδήγησε τα έσοδα σε ελεύθερη πτώση. Σχεδόν ένας στους δύο ελεύθερους επαγγελματίες έχει σταματήσει να καταβάλλει εισφορές, ενώ την ίδια στιγμή 800.000 άτομα χρωστάνε στους ασφαλιστικούς φορείς (βεβαιωμένες οφειλές).
Το «Εθνος» καταγράφει τις έξι βασικές πληγές του ασφαλιστικού συστήματος:
Αναρρωτικές σε υγιείς και...
Βιομηχανία παραγωγής παράνομων επιδομάτων

1 Πάνω από 190 εκατομμύρια ευρώ χάνουν οι ασφαλιστικοί φορείς από την καταβολή επιδομάτων αλλά και αναρρωτικών αδειών σε μη δικαιούχους. Μάλιστα πρέπει να σημειωθεί πως υπάρχουν περιπτώσεις που υπάρχει στενή «συνεργασία» υπαλλήλων των Ταμείων και ασφαλισμένων για τη χορήγηση μιας σειράς παροχών.
Από τους ελέγχους προέκυψε πως υπάρχουν νησιά (π.χ. Ζάκυνθος και Χίος), όπου είχε στηθεί ολόκληρη... βιομηχανία παραγωγής τυφλών. Το επόμενο διάστημα οι έλεγχοι αναμένεται να επεκταθούν και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπου φαίνεται πως υπάρχουν «κρούσματα» ύποπτων επιδομάτων. Την ίδια στιγμή στην Κρήτη δραστηριοποιούνταν κυκλώματα χορήγησης αναρρωτικών αδειών σε ασφαλισμένους που ήταν υγιέστατοι και παράλληλα δούλευαν κανονικά. Μόνο στο Ηράκλειο εκτιμάται πως η ζημιά του ΙΚΑ από τη χορήγηση εικονικών αναρρωτικών αδειών φτάνει τα 500.000 ευρώ. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση αφορά γραμματέα υγειονομικής επιτροπής, που χορηγούσε αναρρωτικές άδειες στην κόρη της, ενώ εκείνη εργαζόταν κανονικά στον ιδιωτικό τομέα.

Δεν έχουν απογραφεί 8.500 συνταξιούχοι
Συντάξεις και σε... νεκρούς
2 Πάνω από 450 εκατομμύρια ευρώ είναι το όφελος των ασφαλιστικών ταμείων από την αποκάλυψη των συντάξεων που καταβάλλονται σε νεκρούς ασφαλισμένους. Ενδεικτικά αναφέρεται πως στα τρία μεγαλύτερα Ταμεία της χώρας (μισθωτών, ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών) έχουν ξεπεράσει τις 8.500 οι περιπτώσεις συνταξιούχων που δεν έχουν απογραφεί.
Οι έλεγχοι για την αποκάλυψη ασφαλισμένων «φαντάσματα» ξεκίνησαν το 2010 και ήδη οι πρώτες υποθέσεις έχουν πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης.
Ρόλο-κλειδί στην αποκάλυψη ανάλογων φαινομένων παίζει η απογραφή των συνταξιούχων, που έγινε πέρσι για πρώτη φορά και επαναλαμβάνεται φέτος. Με βάση τα τελευταία στοιχεία, η κατάσταση έχει ως εξής:
ΙΚΑ. Οι συνταξιούχοι που δεν έχουν απογραφεί υπολογίζονται σε 7.500 και έχει ήδη ανασταλεί η καταβολή των συντάξεων. Μέχρι τώρα έχει διαπιστωθεί πως 2.500 έχουν πεθάνει, ενώ συνεχίζονται οι έλεγχοι για τις υπόλοιπες 5.000 περιπτώσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του μεγαλύτερου Ταμείου της χώρας, 58 υποθέσεις έχουν παραπεμφθεί στη Δικαιοσύνη και έπεται συνέχεια.
ΟΓΑ. Εχουν ήδη εντοπιστεί 1.014 περιπτώσεις μη απογραφέντων συνταξιούχων και το Ταμείο διενεργεί τους αναγκαίους ελέγχους για την πορεία των? ύποπτων συντάξεων.
ΟΑΕΕ. Στη Δικαιοσύνη έχουν παραπεμφθεί 80 υποθέσεις, ενώ συνολικά υπάρχουν 150 περιπτώσεις συνταξιούχων που δεν έχουν απογραφεί.
Οι έλεγχοι αποκαλύπτουν ιστορίες καθημερινής τρέλας, όπου για χρόνια (ακόμα και για δεκαετίες) συντάξεις καταβάλλονταν σε ασφαλισμένους που είχαν πεθάνει.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι συνήθεις ύποπτοι είναι οι συγγενείς των ασφαλισμένων, που συνέχιζαν κανονικά να εισπράττουν τη σύνταξη.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως πρόσφατα αποκαλύφθηκε πως άνδρας που είχε χάσει τη σύζυγό του έπαιρνε κανονικά τη σύνταξή της, χωρίς να δηλώσει στο Ταμείο πως στο ενδιάμεσο είχε παντρευτεί εκ νέου.
Τα προπύργια
Νομοί με... τάση στις αναπηρικές
3 Σχεδόν ο ένας στους τρεις δικαιούχους αναπηρικής σύνταξης δεν κατάφερε να πάρει το ίδιο ποσοστό, όταν πέρασε από τις νέες επιτροπές που συγκροτήθηκαν πέρυσι (ΚΕΠΑ). Το γεγονός αυτό πιστοποιεί την... ευκολία με την οποία στο παρελθόν δίνονταν αναπηρικές συντάξεις, με αποτέλεσμα τα Ταμεία να χάνουν 200 εκατομμύρια ευρώ.
Οι έλεγχοι σε πρώτη φάση γίνονται σε περιοχές με υψηλά ποσοστά αναπηρικών συντάξεων, όπως είναι η Κρήτη. Για παράδειγμα, το Ηράκλειο και τα Χανιά καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στη λίστα με τις αναπηρικές συντάξεις του ΙΚΑ, με το ποσοστό να διαμορφώνεται στο 20%.
Ελεγχοι
Στο «μικροσκόπιο» θα βρεθούν τρεις ακόμα περιοχές με υψηλό ποσοστό αναπηρικών συντάξεων και συγκεκριμένα τα Γρεβενά, η Πρέβεζα και ο Εβρος. Στον αντίποδα βρίσκεται η Αττική με το ποσοστό των αναπηρικών συντάξεων να μην ξεπερνά το 8,9%.
Την ίδια στιγμή έλεγχοι γίνονται και ανά ασφαλιστικό φορέα και ήδη έχει διαπιστωθεί πως τα Ταμεία των μηχανικών και υγειονομικών έχουν υψηλά ποσοστά αναπηρικών συντάξεων. Ενδεικτικά αναφέρεται πως το ποσοστό των δικαιούχων αναπηρικής σύνταξης διαμορφώνεται στο 9,8% στο Ταμείο των μηχανικών και στο 11,3% στον φορέα των υγειονομικών, όταν ο μέσος όρος στο σύνολο των ασφαλιστικών φορέων είναι 7,7%.
Οφειλές
Η μαύρη τρύπα του Ασφαλιστικού
4 Πάνω από 800.000 άτομα χρωστάνε στους ασφαλιστικούς φορείς, με το ποσό των οφειλών να ανέρχεται σε 11 δισεκατομμύρια ευρώ.
Πάντως, από τα χρήματα αυτά στην καλύτερη περίπτωση μπορούν να αναζητηθούν τα 2/3 -δηλαδή 7 δισεκατομμύρια-, καθώς τα υπόλοιπα εκτιμάται πως δεν μπορούν να εισπραχθούν (π.χ. προέρχονται από επιχειρήσεις που κήρυξαν πτώχευση και έκλεισαν). Για την είσπραξη αυτών των χρημάτων εφαρμόζονται ευνοϊκές ρυθμίσεις χρεών με σημαντικές αυξήσεις στα πρόσθετα τέλη και στις προσαυξήσεις.
Υπολογίζεται πως την τελευταία τριετία από τη ρύθμιση των οφειλών τα Ταμεία εισπράττουν ένα δισεκατομμύριο τον χρόνο. Σημειώνεται πως σε πρόσφατο νόμο προβλέπεται ακόμα και «λουκέτο» στις επιχειρήσεις που οφείλουν μεγάλα ποσά (και ειδικότερα πάνω από 200.000 ευρώ) αλλά επιλέγουν να μην ενταχθούν σε ρύθμιση οφειλών.
ΟΑΕΕ, ΙΚΑ και ΟΓΑ
Γάγγραινα για το σύστημα η εισφοροδιαφυγή
5 Σε ύψη -ρεκόρ έχει φτάσει η μαύρη εργασία, με τις απώλειες για τα ασφαλιστικά ταμεία να αγγίζουν τα 6 δισεκατομμύρια ευρώ. Αρκεί να αναφερθεί πως σχεδόν οι μισοί ελεύθεροι επαγγελματίες δεν καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές, με αποτέλεσμα ο ΟΑΕΕ να είναι κυριολεκτικά σε οικονομικό αδιέξοδο.
Μεγάλες είναι οι απώλειες και για το ΙΚΑ, καθώς μέσα σε έναν χρόνο το ποσοστό των ανασφάλιστων μισθωτών αυξήθηκε από το 28% στο 35%. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στον ΟΓΑ, όπου ο ένας στους τρεις αγρότες... ξεχνά να περάσει από το ταμείο (με το ποσοστό να παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις σε επίπεδο νομών).
Σε μία προσπάθεια να μπει τέλος σε αυτή την κατάσταση, ο υπουργός Εργασίας θα ανακοινώσει την επόμενη εβδομάδα πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση της μαύρης εργασίας. Θα εφαρμοστεί ο νόμος που ψηφίστηκε πέρυσι και προβλέπει αυστηρά πρόστιμα ακόμα και «λουκέτο» στις περιπτώσεις που εντοπίζεται ανασφάλιστη εργασία.
Στα 3,2 δισ.
Καίει η δαπάνη για το φάρμακο
6 Το ποσό των 3,2 δισεκατομμυρίων ευρώ υπολογίζεται πως έχαναν τα προηγούμενα χρόνια τα ασφαλιστικά ταμεία εξαιτίας της δράσης επιτηδείων στην Υγεία. Το ένα τρίτο της δαπάνης στους κλάδους Υγείας εκτιμάται πως ήταν για πολλά έτη αποτέλεσμα τεχνητής ζήτησης και σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρινόταν στις πραγματικές ανάγκες των ασφαλισμένων. Η υπερτιμολόγηση φαρμάκων, η προμήθεια φαρμάκων και αναλώσιμου υλικού ακόμα και όταν δεν ήταν αναγκαίο, καθώς και μία σειρά άλλων παραγόντων στέρησαν πολύτιμα έσοδα από τους κλάδους Yγείας των ασφαλιστικών ταμείων.
Μεταξύ άλλων, στα Ταμεία εξετάζονται υποθέσεις γιατρών με ιδιαίτερη προτίμηση σε συγκεκριμένα φάρμακα αλλά και φαρμακείων με ανεξήγητο τζίρο από τους ασφαλισμένους (όταν πολύ κοντινά τους φαρμακεία είχαν σαφώς λιγότερα έσοδα). Σημειώνεται πως τώρα πρέπει να μειωθεί ακόμα περισσότερο η δαπάνη των Ταμείων για φάρμακα και επομένως θα υπάρξουν πρόσθετα μέτρα.