Δίκαιο του πολίτη ή δίκαιο του πιστού;

---

Στην εγχώρια κοινωνία υπάρχουν και διακινούνται πολλές και άκρως συντηρητικές αντιλήψεις για πληθώρα ζητημάτων. Το δυστύχημα όμως είναι ότι αρκετές από αυτές, συνδυαζόμενες με έναν άκρατο νομικό φορμαλισμό, ενσωματώνονται και αποτυπώνονται συχνά στη δικαιοδοτική λειτουργία ακόμα και των ανώτατων θεσμών της Δικαιοσύνης. Μια πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου επιβεβαιώνει πλήρως τα παραπάνω. Η απόφαση, η οποία σχολιάστηκε στη νομική ιστοσελίδα judex.gr, αφορά τη διαθήκη ενός μουσουλμάνου, κατοίκου της Θράκης.



Ο άνθρωπος αυτός είχε την «ατυχή» έμπνευση να συντάξει σε συμβολαιογράφο δημόσια διαθήκη με την οποία όριζε τη σύζυγό του ως κληρονόμο όλης της περιουσίας του, αφού δεν υπήρχαν παιδιά. Μετά τον θάνατό του, η αδελφή του προσέφυγε στα πολιτικά δικαστήρια ζητώντας την ακύρωση της διαθήκης με την αιτιολογία ότι ο θανών δεν είχε δικαίωμα να συντάξει διαθήκη, αφού ως μουσουλμάνος υπαγόταν στο δίκαιο της σαρίας που εφαρμόζεται στη Θράκη. Σημειωτέον ότι η δημόσια διαθήκη δεν υφίσταται ως θεσμός στο ιερό μουσουλμανικό δίκαιο, όπου κυριαρχεί η εξ αδιαθέτου διαδοχή. Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ροδόπης, όπως και το Εφετείο αργότερα, απέρριψαν τους ισχυρισμούς της με το αιτιολογικό ότι η θρησκεία δεν μπορεί να αποτελεί διάκριση και να έχει θεσμική δικαιοδοσία σε τέτοια θέματα και έκριναν ότι ο αποθανών, ως Ελληνας πολίτης, άσχετα από τη θρησκεία του, είχε το δικαίωμα να διαθέτει ελεύθερα την περιουσία του και να συντάξει διαθήκη. Ω του θαύματος όμως, ο Αρειος Πάγος, μετά από αναίρεση, δέχθηκε ότι ο διαθέτης ως μουσουλμάνος δεν είχε δικαίωμα να συντάξει διαθήκη εφόσον υπόκειται στο δίκαιο της σαρίας και ανέπεμψε την υπόθεση στο Εφετείο για να δικαστεί ξανά.
Δυστυχώς η απόφαση του Αρείου Πάγου βρίσκεται σε έναν προνεωτερικό χρόνο, όταν η έννοια και η ιδιότητα του πολίτη δεν είχαν ακόμα συγκροτηθεί. Ετσι η απόφαση βλέπει στην κρινόμενη υπόθεση έναν πιστό, η θρησκευτική ένταξη του οποίου υπερτερεί της ιδιότητας του πολίτη μιας δημοκρατικής χώρας. Δεν αρνείται δε μόνο το δικαίωμα στον θανόντα να διαθέσει όπως θέλει την περιουσία του, αλλά και να επιλέξει την υπαγωγή του στους κανόνες του αστικού δικαίου της πολιτείας. Επιπλέον φαίνεται να προσχωρεί σε μια αντιδραστική εκδοχή της πολυπολιτισμικότητας, στον κοινοτισμό. Στην περιχαράκωση δηλαδή και στον εγκλεισμό στους κανόνες και στα ήθη της φυλής, του γένους και της θρησκευτικής ομάδας. Δυστυχώς απ' ό,τι φαίνεται, στην Ελλάδα υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα για τη νεωτερικότητα και την αποδοχή ως κυρίαρχης της ιδιότητας του πολίτη.


Κώστας Καρακώτιας

  Απο: Έθνος