Η συζήτηση που ακολούθησε τη νίκη τού ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές, είχε μεγάλο ενδιαφέρον. Βασικό χαρακτηριστικό της ήταν η αγωνία για την επιτυχία του κυβερνητικού εγχειρήματος, όποτε κληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει. Αγωνία θεμιτή και δικαιολογημένη, λαμβανομένων υπόψη της τραγικής κοινωνικής συγκυρίας και της παρθενικής εμφάνισης της Αριστεράς προ των πυλών της εξουσίας, ύστερα από δεκαετίες διώξεων, περιθωριοποίησης αλλά και αυτοχειριασμών.





Δυστυχώς, όμως, κυριάρχησε η συζήτηση επί της τακτικής - διεύρυνση προς το «κέντρο» ή την «αριστερά» -, ένας αφηρημένος «πατριωτισμός» και κάποιες οργανωτικές γενικολογίες. Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι πολύ καλά εάν δεν κάλυπταν την οραματική ισχνότητα του ΣΥΡΙΖΑ, τα προγραμματικά στερεότυπα της Αριστεράς, την ανυπαρξία ενός business plan για τη χώρα. Δε φτάνει η καταδίκη της μνημονιακής, νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας σε όλους τους αντιπολιτευτικούς τόνους. Η κοινωνία έχει ανάγκη από ένα όραμα προκειμένου να εμπνευστεί την ανοικοδόμησή της. Ένα όραμα που δε θα έχει σχέση ούτε με τον κρατικό γραφειοκρατικό καπιταλισμό του «υπαρκτού» σοσιαλισμού και της «αριστερής» σοσιαλδημοκρατίας, αλλά ούτε και με τη μετατροπή της Ελλάδας σε ειδική οικονομική ζώνη αποικιακού τύπου.
Όσο δεν προβάλλεται μια εξαντλητικά επεξεργασμένη πολιτική, οικονομική και πολιτισμική πρόταση εκ μέρους της Αριστεράς, τόσο η νεοφιλελεύθερη διέξοδος θα μοιάζει μοναδική. Η προπαγάνδα ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική λύση» βασίζεται στο γεγονός ότι το νεοφιλελεύθερο σχέδιο δεν περιορίζεται μόνο στην καταστροφή της εργασίας, αλλά περιλαμβάνει ένα τεράστιο πλήθος αλλαγών στην κοινωνική-οικονομική ζωή, δέσμες εφαρμοστικών νόμων τους οποίους ο ΣΥΡΙΖΑ εάν θέλει να καταργήσει, πρέπει και να αντικαταστήσει. Αλλά επειδή αυτό το σχέδιο δεν υπάρχει, φαντάζει αυτός ως υπερασπιστής της συντήρησης, δικαιώνοντας την προπαγάνδα. Η εκπόνηση του σχεδίου δεν πρέπει να επιτελεσθεί σε ένα δωμάτιο της Κουμουνδούρου, αλλά στους κόλπους της κοινωνίας μέσα από μια δέσμη περιφερειακών και κεντρικών θεματικών συνδιασκέψεων.
Σε αυτές τις συνδιασκέψεις θα μπορούσαν να τεθούν ερωτήματα όπως: Υπάρχει «αριστερό» σχολείο; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του; Με ποιους τρόπους αυξάνεται η κριτική ικανότητα των μαθητών; Πώς θα βοηθήσει το σχολείο στην ανακάλυψη των δυνατοτήτων-κλίσεων του κάθε μαθητή; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μιας Παιδείας που καλλιεργεί το άτομο αντί να καλύπτει τις αγοραίες ανάγκες των πολυεθνικών; Πώς θα στηριχθεί ο λειτουργός της Παιδείας επιστημονικά και κοινωνικά;
Υπάρχει «αριστερή» αξιολόγηση και ποιος την επιτελεί; Οι πολίτες; Είναι καλή ιδέα η εκλογή των προϊσταμένων τμημάτων από τους ίδιους τους υπαλλήλους αντί του διορισμού τους; Πώς θα εξαλειφθεί η πολυνομία; Θα διοργανώσουμε δημοψήφισμα για τη μονιμότητα των Δ.Υ.; Πώς θα αυξηθεί η παραγωγικότητα του δημοσίου τομέα και πώς αυτή θα συναρθρωθεί με την παραγωγικότητα του ιδιωτικού τομέα για να μπορέσουμε να αυξήσουμε τον κατώτατο μισθό; Με ποιους τρόπους θα στηρίξει το κράτος τη μικρή επιχειρηματικότητα; Τι αλλαγές χρειάζονται στο κράτος για να τη στηρίξει; Τι αλλαγές χρειάζονται για να αποκεντρωθεί η λήψη αποφάσεων και οι πόροι στα επίπεδα της αυτοδιοίκησης;
Πώς θα εγκαταλείψουμε το νοσοκομείο-κεντρικό μοντέλο στην υγεία, που είναι πηγή διαφθοράς και υψηλού κόστους; Πώς θα στηρίξουμε την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και τη νοσηλεία στο σπίτι; Πώς θα ενισχύσουμε τη βοήθεια στο σπίτι και τις άλλες προνοιακές δομές; Με ποιον τρόπο συνεργάζονται οι δήμοι για τα προγράμματα Αγωγής και Προαγωγής Υγείας;
Εξασφαλίζεται η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης με την εκλογή της ηγεσίας της από τους ίδιους τους λειτουργούς της; Βοηθάει στη μείωση της διαφθοράς η θεσμοθέτηση της κλήρωσης των προέδρων των δικαστηρίων πριν από τις δίκες;
Μπορεί να στηριχθεί η παλλαϊκή άμυνα σε ομάδες πολιτών με ελαφρύ οπλισμό και φορητό αντιαρματικό εξοπλισμό; Έχει νόημα η ναυπήγηση μικρών ευέλικτων σκαφών που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν καταστροφείς αποβατικών; Πόσα δισεκατομμύρια το χρόνο εξοικονομούμε με μια τέτοια αμυντική δομή; Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε την τεράστια ήπια ισχύ της χώρας μας;
Ποιες γεωπολιτικές πρωτοβουλίες ειρήνης μπορούμε να πάρουμε; Τι διεθνείς πρωτοβουλίες πρέπει να πάρουμε για το μεταναστευτικό; Την Ευρωπαϊκή Ένωση; Το κλίμα; Υπάρχει ουδετερότητα στα πλαίσια του ΝΑΤΟ; Τι σημαίνει αποανάπτυξη στην πράξη; Γιατί είναι πιο «αναπτυξιακή» από την ίδια την αγοραία ανάπτυξη; Γιατί οι ποδηλατόδρομοι μιας πόλης είναι πιο «αναπτυξιακό» έργο από τα ξενοδοχεία-τέρατα στους αιγιαλούς; Ακυρώνει το πελατειακό σύστημα το όριο των δύο θητειών για όλους τους αιρετούς άρχοντες όλων των βαθμίδων; Είναι αρκετή για την εμβάθυνση της Δημοκρατίας η θεσμοθέτηση της λαϊκής πρωτοβουλίας για δημοψηφίσματα και εισήγηση νόμων; Τα τοπικά και εθνικά δημοψηφίσματα για όλα τα μείζονα θέματα; Η πανεθνική διαβούλευση για ένα νέο σύνταγμα; Ο χωρισμός της Εκκλησίας από το κράτος;
Η «αντιμνημονιακότητα» από μόνη της δεν αρκεί! Όπως δεν αρκεί και το συναίσθημα του θυμού. Ο ρόλος τού ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι να σώσει τη χώρα με τακτικισμούς - δεν μπορεί εξάλλου να το κάνει -, αλλά να πάρει πρωτοβουλίες που θα εμπνεύσουν τις υγιείς δυνάμεις σε μια πορεία που θα αποκλείει τον κρατικό γραφειοκρατικό καπιταλισμό και τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα.
Απαιτείται η νηφάλια χάραξη του μέλλοντος με ένα παραγωγικό μοντέλο μικρής παραγωγής και χαμηλής κατανάλωσης, περιφερειακού, κοινοτικού προσανατολισμού, κοινωνικής αλληλεγγύης, λαϊκού πολιτισμού με θεσμούς άμεσης και αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας.
Όσο ο ΣΥΡΙΖΑ δεν παίρνει πρωτοβουλίες αποσαφήνισης αυτού του μοντέλου μέσα από μαζικές, ανοιχτές θεματικές προγραμματικές συνδιασκέψεις, τόσο οι βάρβαροι θα ηγεμονεύουν, παρά την απονομιμοποίησή τους, επειδή απλά και μόνο θα είναι «μια κάποια λύσις».


(Αναδημοσίευση από την «Εφημερίδα των Συντακτών», 30/06/14.)