Οι δυσκολίες των ιδιωτικοποιήσεων

Η κυβέρνηση  ελίσσεται στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων μεταξύ των απαιτήσεων της τρόικας και της διαχείρισης του πολιτικού και εκλογικού κόστους. Οι ιδιωτικοποιήσεις, με στόχο μάλιστα την είσπραξη 50 δισ ευρώ, είναι μια σύνθετη οικονομική, πολιτική και κοινωνική διαδικασία. Για να φτάσουμε στο επιδιωκόμενο
αποτέλεσμα δεν πρέπει να δώσουμε έμφαση στον χρόνο, αλλά στην δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για την οικονομική επιτυχία των ιδιωτικοποιήσεων.
Λεπτές ισορροπίες
Η κυβερνητική ηγεσία είναι υποχρεωμένη να κρατάει λεπτές πολιτικές, συνδικαλιστικές ισορροπίες. Για τον πρωθυπουργό κ. Παπανδρέου δεν τίθεται ακόμα θέμα ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, ενώ η αρμόδια υπουργός κ. Μπιρμπίλη τάσσεται υπέρ του δημόσιου ελέγχου των δικτύων χωρίς όμως να έχει αντίρρηση στην παραχώρηση του management. Διπλής ανάγνωσης είναι και οι τοποθετήσεις του πρωθυπουργού για την ιδιωτικοποίηση-αξιοποίηση της δημόσιας γης. Δεν πωλείται ελληνική γη, όπως μας διαβεβαιώνει, αλλά μπορεί να παραχωρηθεί για μια περίοδο 50-100 ετών...
Κατά την άποψή μας είναι προφανής η κυβερνητική ασυνέπεια, είμαστε όμως υποχρεωμένοι να δεχθούμε ότι σε μία χώρα όπου η κοινή γνώμη εξακολουθεί να λειτουργεί με τις προδιαγραφές του "παραδοσιακού" ΠΑΣΟΚ, οι διαχειριστές του θηριώδους προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην ευελιξία έναντι της συνέπειας.
Τα έσοδα
Βασική επιδίωξη της κυβέρνησης πρέπει να είναι η μεγιστοποίηση των εσόδων από το πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων. Διαφορετικά δεν θα εισπράξουμε τα προγραμματισμένα 50 δισ ευρώ και δεν θα μπορέσουμε να ανακόψουμε την ανοδική τάση του δημόσιου χρέους. Το δημόσιο χρέος έχει φτάσει ήδη τα 340 δισεκατομμύρια ευρώ, αναλογεί στο 150% του ΑΕΠ και προβλέπεται να φτάσει εντός του 2012 στο 160% του ΑΕΠ.
Χρειαζόμαστε λοιπόν την "παραγωγή" άφθονου ρευστού για να διαχειριστούμε με επιτυχία το δημόσιο χρέος και να αποτρέψουμε την χρεοκοπία του ελληνικού δημοσίου, η οποία θεωρείται πλέον εξαιρετικά πιθανή από τους περισσότερους ειδικούς.
Για να αυξήσει τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις, η κυβέρνηση πρέπει πρώτα απ’ όλα να βελτιώσει το οικονομικό, επιχειρηματικό κλίμα. Στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η ελληνική οικονομία ασχολούνται μαζί της κατώτερης ποιότητας επενδυτές που έχουν κερδοσκοπική λογική. Δεν πιστεύουν τόσο στην θετική προοπτική της ελληνικής οικονομίας όσο στην αξιοποίηση της σημερινής μίζερης κατάστασης.
Είναι καλύτερα να περιμένουμε 2-3 χρόνια για να κλιμακώσουμε το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων παρά να ρευστοποιήσουμε τώρα τα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου σε προκλητικά χαμηλές τιμές. Η διαδικασία ιδιωτικοποιήσεων θα πάρει χρόνο και εξαιτίας του διεθνούς ανταγωνισμού. Από την Τουρκία μέχρι την Πορτογαλία χώρες με διαφορετικά οικονομικά χαρακτηριστικά προωθούν εξαιρετικά φιλόδοξα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων. Ο σκληρός διεθνής ανταγωνισμός μας υποχρεώνει σε προσεκτικές κινήσεις και σε σταδιακή κλιμάκωση της διαδικασίας των ιδιωτικοποιήσεων.
Το κόστος
Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να περιορίσει δραστικά και το άμεσο ή έμμεσο κόστος των ιδιωτικοποιήσεων. Τα έσοδα που εξασφάλισε το δημόσιο από τις μετοχοποιήσεις, ιδιωτικοποιήσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα δεν ξεπερνούν τα 18 δισ ευρώ. Είναι πολύ πιθανό μάλιστα οι ρυθμίσεις που συνήθως συνοδεύουν τις μετοχοποιήσεις, ιδιωτικοποιήσεις να έχουν, σε βάθος χρόνου, κόστος για το δημόσιο που ξεπερνά κατά πολύ τα σχετικά έσοδα. Τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου, αναγνώρισης πλασματικών χρόνων κοινωνικής ασφάλισης, μετάταξης εργαζομένων, χορήγησης κινήτρων προκειμένου να καμφθούν οι συνδικαλιστικές αντιδράσεις έχουν αστρονομικό κόστος.
Η μετοχοποίηση της ΔΕΗ το 1999 συνοδεύτηκε από ασφαλιστικές ρυθμίσεις που έχουν κοστίσει σήμερα στον κρατικό προϋπολογισμό ποσά που ξεπερνούν τα συνολικά έσοδα από τις σταδιακές μετοχοποιήσεις της ΔΕΗ. Ακόμα χειρότερο είναι το οικονομικό αποτέλεσμα της ιδιωτικοποίησης της Ολυμπιακής οι ρυθμίσεις της οποίας κόστισαν στον κρατικό προϋπολογισμό και τους φορολογούμενους 1,5-2 δισ ευρώ, ποσό υπερδεκαπλάσιο των σχετικών εσόδων.
Με βάση τα παραπάνω καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είναι πρακτικά αδύνατο να εξασφαλίσει το ελληνικό δημόσιο καθαρά έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις ύψους 50 δισ ευρώ χωρίς σοβαρή και επίμονη προσπάθεια σε βάθος χρόνου.

Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος