Ερχεται ντόμινο ανατιμήσεων στα τρόφιμα

Φόβους για ανατιμητικό κύμα στα τρόφιμα από το φθινόπωρο πυροδοτεί το ράλι των διεθνών τιμών σε σιτηρά, σόγια, καλαμπόκι και άλλα προϊόντα που αποτελούν πρώτη ύλη για αρτοσκευάσματα και ζωοτροφές και επομένως ανεβάζουν το κόστος παραγωγής σε κρέας και γαλακτοκομικά, προκαλώντας συναγερμό σε κυβερνήσεις και ειδικούς.

Ηδη έλληνες κτηνοτρόφοι έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για την άνοδο στις τιμές των ζωοτροφών προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Αθανάσιο Τσαυτάρη, ενώ την ίδια στιγμή εκφράζονται φόβοι ότι παραγωγοί σιτηρών θα καθυστερήσουν να πωλήσουν τη σοδειά τους περιμένοντας να ανέβουν κι άλλο οι τιμές. Πίσω από το πρωτόγνωρο αυτό ράλι, που έχει εκτινάξει σχεδόν κατά 30% τις τιμές του σιταριού μέσα σε έναν χρόνο, βρίσκεται η ανυπολόγιστη καταστροφή που υπέστησαν οι καλλιέργειες δημητριακών των ΗΠΑ από τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 50 ετών.



 Ειδικοί της βιομηχανίας τροφίμων που μιλούν στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» εκφράζουν φόβους ότι η άνοδος των τιμών θα εκδηλωθεί στην πλήρη της έκταση από το φθινόπωρο και τελικά μπορεί να αποδειχθεί μεγαλύτερη και από εκείνη της διατροφικής κρίσης του 2007-2008. Διότι η καταστροφή από την ξηρασία είναι πραγματικό γεγονός, ενώ το ράλι τιμών του 2008 είχε καθαρά κερδοσκοπικά κίνητρα. Σε δημοσίευμά της μάλιστα η εφημερίδα, με τίτλο «Στη λίστα με τα είδη πολυτελείας σύντομα το χοιρινό και το κοτόπουλο», φιλοξενεί δηλώσεις του γενικού διευθυντή της μεγαλύτερης παγκοσμίως βιομηχανίας παραγωγής χοιρινού κρέατος, που προειδοποιεί πως «η συνεχιζόμενη άνοδος των διεθνών τιμών σημαίνει πως το μοσχαρίσιο κρέας θα γίνει πολύ πιο ακριβό, το ίδιο και το χοιρινό, ενώ από κοντά ακολουθούν και οι τιμές στο κοτόπουλο»

Στην Ελλάδα δεν έχουν ακόμη εμφανιστεί ανατιμητικές τάσεις σε τρόφιμα πρώτης ανάγκης, εκφράζονται ωστόσο ανησυχίες ότι αυτό, αργά ή γρήγορα, θα συμβεί. Ηδη αποδέκτης των παραπάνω φόβων από τις ενώσεις κτηνοτρόφων, χοιροτρόφων και πτηνοτρόφων έγινε προ ημερών ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Αθανάσιος Τσαυτάρης σε συνάντηση που είχε μαζί τους. Εκεί του εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για την άνοδο των πρώτων υλών στις ζωοτροφές, δηλαδή του καλαμποκιού και της σόγιας, αφού η Ελλάδα είναι χώρα εισαγωγής (από ΗΠΑ, Βραζιλία και Αργεντινή).
Εφόσον οι κτηνοτρόφοι συνεχίσουν να βρίσκουν στο εμπόριο όλο και πιο ακριβές ζωοτροφές, θα αναγκαστούν να τις περάσουν στο κόστος τους. Ενα άλλο ανησυχητικό σημάδι αφορά στους παραγωγούς σιταριού. Πληροφορίες κάνουν λόγο για παραγωγούς που σκέφτονται να κρατήσουν τη σοδειά τους και να την πουλήσουν αργότερα, ώστε εκμεταλλευόμενοι το διεθνές ράλι στα σιτηρά να πετύχουν καλύτερες τιμές. Στο μέτωπο των αλευροβιομηχάνων προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις ανατιμήσεων. Προφανώς γιατί πρόκειται για συμβόλαια που έχουν κλείσει με περσινές, αρκετά χαμηλότερες τιμές.
Κι αν το ράλι τιμών επηρεάζει το πορτοφόλι των αμερικανών και των ευρωπαίων καταναλωτών, στην περίπτωση των Ελλήνων η επίπτωση είναι πάντα μεγαλύτερη. Γιατί η θλιβερή πραγματικότητα για τη χώρα μας είναι ότι το αγροτικό εμπορικό ισοζύγιο είναι αρνητικό για τη συντριπτική πλειονότητα όσων καταναλώνουμε (-2 δισ. ευρώ το 2011). Εξαιρούνται μόνο το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά. Σε όλες τις άλλες κατηγορίες, και ειδικά σε αυτές των γαλακτοκομικών και του κρέατος, το έλλειμμα είναι τεράστιο. Αναφερόμαστε στο κρέας που πληρώνουμε επιπλέον 1,06 δισ. ετησίως• το γάλα και τα αυγά βρίσκονται -533 εκατ. ευρώ, τα δημητριακά -365 εκατ. ευρώ, η ζάχαρη και το μέλι -168 εκατ. ευρώ, τα ποτά -272 εκατ. ευρώ κ.λπ. Δεν έχουμε αυτάρκεια ούτε σε πατάτες ούτε σε ρεβίθια, ενώ στις ζωοτροφές το έλλειμμά μας φτάνει τα… 354 εκατ. ευρώ. Μέχρι τώρα αυτά τα ελλείμματα καλύπτονταν από δανεισμό. Οι κτηνοτρόφοι δανείζονταν με χαμηλά επιτόκια από την Αγροτική Τράπεζα κ.ο.κ. Σήμερα, όμως, τα επιτόκια της ΑΤΕ φτάνουν το 12% και οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να δανειστούν. Ετσι το κόστος απόκτησης ζωοτροφών γίνεται ακόμη μεγαλύτερο, όπως ενημέρωσαν προ ημερών τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Τσαυτάρη.

Σχέδιο για τις ζωοτροφές. Η μόνη λύση που θα ωφελήσει τόσο τους κτηνοτρόφους όσο όμως και τους τελικούς καταναλωτές είναι η χώρα να γίνει σταδιακά αυτάρκης σε ζωοτροφές. Που σημαίνει χαμηλότερο κόστος παραγωγής, επομένως κίνητρο σε περισσότερους παραγωγούς να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία και άρα μείωση των εισαγωγών κρέατος. Και ο μόνος τρόπος για να οδηγηθούμε σταδιακά προς τα εκεί είναι η ανάπτυξη της συμβολαιακής γεωργίας που ακόμη στην Ελλάδα κάνει τα πρώτα της βήματα.
Το σχέδιο του κ. Τσαυτάρη είναι να επιταχύνει τις δράσεις συμβολαιακής καλλιέργειας που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και να ανακοινώσει καινούργιες μέσω του κοινοτικού προγράμματος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Το σχέδιό του επίσης είναι να προωθήσει την καλλιέργεια στα όσπρια και τα λεγόμενα ψυχανθή φυτά (κουκιά, φασόλια, φακή, ρεβιθιά, φάβα κ.λπ.) που ενδείκνυνται για την παραγωγή ζωοτροφών έναντι της σόγιας. Πώς θα γίνει αυτό; Μέσα από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα που τρέχουν ήδη ή θα ανακοινωθούν προσεχώς ως μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου προς την κατεύθυνση η χώρα να γίνει πιο αυτάρκης. Βοηθητικά προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ που θα ισχύσει από το 2014. Προβλέπει το «πρασίνισμα» του 30% των χωραφιών, που σημαίνει στην πράξη ότι τη μια χρονιά ο παραγωγός θα βάζει σιτάρι, αλλά την επόμενη ψυχανθή φυτά που έχουν την ιδιότητα να δεσμεύουν περισσότερο άζωτο από την ατμόσφαιρα. Το άζωτο αυτό αποθηκεύεται στο έδαφος, που σημαίνει ότι την επόμενη χρονιά που ο παραγωγός θα καλλιεργήσει σιτάρι θα χρειάζεται λιγότερο λίπασμα και φάρμακα, άρα θα πέσει το κόστος του κ.ο.κ.

Στα είδη πολυτελείας! Τον κίνδυνο να αποτελούν σύντομα είδη πολυτελείας επισείουν οι ειδικοί για το μοσχαρίσιο και το χοιρινό κρέας, ακόμη και γι' αυτό που προέρχεται από πουλερικά, εφόσον συνεχιστεί η άνοδος των διεθνών τιμών. «Η ξηρασία στις ΗΠΑ και το πρόγραμμα βιοαιθανόλης από καλαμπόκι αποτελούν έναν καταστροφικό συνδυασμό», προειδοποίησε την Τετάρτη ο γενικός διευθυντής της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής χοιρινού παγκοσμίως. «Θα χρησιμοποιήσω τη λέξη "καταστροφή"», λέει στη συνέντευξή του προς τους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ο κ. Πόουπ, γενικός διευθυντής της Smithfield Foods, περιγράφοντας τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι κτηνοτρόφοι στις ΗΠΑ από την άνοδο των τιμών των ζωοτροφών. Το στέλεχος της αμερικανικής εταιρείας προβλέπει ότι οι τιμές του κρέατος θα αυξηθούν φέτος τουλάχιστον 10%. Μαζί με άλλα στελέχη μεταποιητικών βιομηχανιών απευθύνει έκκληση στην αμερικανική κυβέρνηση να αναστείλει έστω προσωρινά το πρόγραμμα παραγωγής βιοαιθανόλης, που εκτιμάται ότι απορροφά γύρω στο 40% της ετήσιας παραγωγής καλαμποκιού τον χρόνο.
Οι ΗΠΑ διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο για την παγκόσμια αγορά τροφίμων, καθώς είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας καλαμποκιού, σόγιας και σιταριού, παράγοντας το 30% της συνολικής παραγωγής δημητριακών που εμπορεύονται σε όλο τον κόσμο.
Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η ξηρασία δεν πρόκειται να τελειώσει γρήγορα και ήδη οι τιμές της σόγιας είναι 14% υψηλότερες απ' ό,τι πριν από έναν μήνα, του καλαμποκιού 21% και του σιταριού 22%.