Ποιοι μπαίνουν στο «στόχαστρο» της εφορίας

Με ποια μέθοδο θα ελεγχθούν χιλιάδες φυσικά πρόσωπα, ελ. επαγγελματίες, μισθωτοί και συνταξιούχοι

Από τον Γιώργο Παλαιτσάκη

Χιλιάδες φυσικά πρόσωπα, όχι μόνο μικρομεσαίοι επιτηδευματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά ακόμη και μισθωτοί και συνταξιούχοι μπαίνουν στο στόχαστρο της Εφορίας και θα ελέγχονται με μεθόδους «έμμεσου προσδιορισμού της φορολογητέα ύλης» οι οποίες εφαρμόζονται ήδη από τη φορολογική υπηρεσία των ΗΠΑ, το περίφημο IRS. 

Με τις μεθόδους αυτές, τα φορολογητέα εισοδήματα των ελεγχόμενων φυσικών προσώπων θα προσδιορίζονται πλέον και στη χώρα μας, με βάση νέου τύπου «τεκμήρια», όπως τα έσοδα και οι δαπάνες τους σε μετρητά, οι καταθέσεις τους στις τράπεζες, οι λοιπές επενδύσεις και αποταμιεύσεις τους, οι συμμετοχές τους σε επιχειρήσεις, τα ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία τους (ΙΧ αυτοκίνητα, δίκυκλα, σκάφη αναψυχής), ακόμη και τα κοσμήματα, τα έργα τέχνης, οι συλλογές και άλλα τιμαλφή που κατέχουν εφόσον η αξία τους υπερβαίνει τις 5.000 ευρώ! 

Εφόσον τα εμμέσως προσδιοριζόμενα φορολογητέα εισοδήματα υπερβαίνουν τα δηλωθέντα, ο κάθε ελεγχόμενος φορολογούμενος θα καλείται να πληρώσει πρόσθετο φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης.

Σύμφωνα, ειδικότερα, με απόφαση που εξέδωσε ο Γενικός Γραμματέας Εσόδων Χ. Θεοχάρης:

1) Με τις μεθόδους έμμεσου προσδιορισμού της φορολογητέας ύλης θα ελεγχθούν:

α) Οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που δεν τηρούν ή δεν διαφυλάσσουν τα προβλεπόμενα φορολογικά βιβλία και στοιχεία ή αρνούνται να προσκομίσουν τα τηρηθέντα βιβλία, τα εκδοθέντα και τα ληφθέντα φορολογικά στοιχεία για τη διενέργεια τακτικού ελέγχου.

β) Μισθωτοί, συνταξιούχοι, αγρότες, εμποριοβιοτέχνες, ελεύθεροι επαγγελματίες, εισοδηματίες ακόμη και φυσικά πρόσωπα που δεν δηλώνουν εισοδήματα ή δηλώνουν πολύ χαμηλά εισοδήματα για όλες τις ανέλεγκτες υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που έληξαν μέχρι 31/12/2013 εφόσον συντρέχουν μία ή περισσότερες από τις πιο κάτω περιπτώσεις:

-υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός (περιουσιακά στοιχεία και καταθέσεις),

-παρουσιάζονται μεγάλες δαπάνες που δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα (ατομικά και οικογενειακά),

-οι φορολογούμενοι είναι μέλη εταιρειών (οποιασδήποτε μορφής), οι οποίες είχαν ζημιογόνα αποτελέσματα,

-υφίστανται πληροφορίες για παράνομα ή και αδήλωτα εισοδήματα ή αγορές ή δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές, οικογενειακές).

2) Οι τεχνικές ελέγχου για τον έμμεσο προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης που θα εφαρμόζουν οι φορολογικές αρχές είναι οι ακόλουθες:

α) Η τεχνική της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογουμένου. Με την τεχνική αυτή, ο ελεγκτής προσδιορίζει το φορολογητέο εισόδημα αναλύοντας τα έσοδα (φορολογητέα και μη), τις αγορές και δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές και οικογενειακές) καθώς και τις αυξήσεις και μειώσεις των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων (επαγγελματικών, ατομικών και οικογενειακών) του φορολογούμενου. Ο ελεγκτής δημιουργεί ισοζύγιο με δύο βασικές στήλες: «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων» και «Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων».

Στην στήλη «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων» ο ελεγκτής καταχωρεί τα κάθε μορφής έσοδα που έχει εισπράξει ο φορολογούμενος στην διάρκεια της ελεγχόμενης φορολογικής περιόδου, βάσει αποδεικτικών στοιχείων για τη νομιμότητα των συναλλαγών. Στην δεύτερη στήλη «Αναλώσεις Κεφαλαίων /Εσόδων» ο ελεγκτής καταγράφει όλες τις δαπάνες που πραγματοποίησε ο φορολογούμενος, κατά τη διάρκεια της ελεγχομένης περιόδου.

Σε περίπτωση που το άθροισμα των ποσών της στήλης «Αναλώσεις Κεφαλαίων/ Εσόδων» είναι μεγαλύτερο από το σύνολο των ποσών της στήλης «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων», η διαφορά που προκύπτει θεωρείται μη δηλωθείσα φορολογητέα ύλη.

β) Η τεχνική της «καθαρής θέσης» του φορολογουμένου. Με την τεχνική αυτή, ο ελεγκτής αναδημιουργεί το οικονομικό ιστορικό του φορολογούμενου και προσδιορίζει το φορολογητέο εισόδημα, λαμβάνοντας υπόψη από τη μία πλευρά το «Ενεργητικό», δηλαδή όλα τα περιουσιακά στοιχεία, τα διαθέσιμα κεφάλαια (προσωπικά, οικογενειακά, επαγγελματικά) και τις διάφορες απαιτήσεις (προσωπικές, οικογενειακές, επαγγελματικές) του φορολογούμενου, και από την άλλη πλευρά το «Παθητικό», δηλαδή τις υποχρεώσεις του (προσωπικές, οικογενειακές ή επαγγελματικές). Ο ελεγκτής λαμβάνει επίσης υπόψη του τις ατομικές, οικογενειακές και επαγγελματικές δαπάνες του φορολογούμενου καθώς και τα εισοδήματα από λοιπές πηγές (ατομικά και οικογενειακά).

Η διαφορά «Ενεργητικού» και «Παθητικού» αποτελεί την «καθαρή θέση» κάθε φορολογικής περιόδου. Από την «καθαρή θέση» λήξης κάθε φορολογικής περιόδου αφαιρείται η «καθαρή θέση» έναρξης. Στη συνέχεια, οι αυξήσεις ή οι μειώσεις της «καθαρής θέσης» αναπροσαρμόζονται με συνυπολογισμό: α) των περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν άνευ ανταλλάγματος (αιτία θανάτου, δωρεάς, γονικής παροχής, προίκας, κερδών από τυχερά παίγνια, ανταλλαγής), β) των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων και γ) των ατομικών και οικογενειακών δαπανών κάθε είδους. Το αποτέλεσμα που προκύπτει από τις προσθαφαιρέσεις αυτές συγκρίνεται με τα δηλωθέντα εισοδήματα. Τυχόν προκύπτουσα πρόσθετη διαφορά θεωρείται μη δηλωθείσα φορολογητέα ύλη.

γ) Η τεχνική του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά. Με την τεχνική αυτή, η φορολογική αρχή προσδιορίζει το φορολογητέο εισόδημα παρακολουθώντας την κίνηση των (διαθεσίμων) κεφαλαίων του φορολογούμενου, της συζύγου και των προστατευομένων μελών αυτών, είτε με την κατάθεση αυτών σε χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς είτε με την ανάλωση τους σε διάφορες συναλλαγές με χρήση μετρητών. Αναλύει τις συνολικές καταθέσεις σε χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς, τα διαθέσιμα, τις αγορές και δαπάνες σε μετρητά τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο κατά τη διάρκεια της ελεγχομένης φορολογικής περιόδου και τα συγκρίνει με τα συνολικά δηλωθέντα έσοδα. Τυχόν προκύπτουσα διαφορά θεωρείται μη δηλωθείσα φορολογητέα ύλη.

3) Για την εφαρμογή των παραπάνω έμμεσων τεχνικών ελέγχου:

α) Η αρμόδια φορολογική αρχή έχει το δικαίωμα να συγκεντρώνει πληροφορίες και στοιχεία για τις καταθέσεις, τις λοιπές αποταμιεύσεις, τα εισοδήματα και τα λοιπά έσοδα, τα περιουσιακά στοιχεία και τις δαπάνες κάθε φορολογούμενου, τόσο από υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, όσο και από τρίτες πηγές, δηλαδή από τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, ασφαλιστικά ταμεία, κοινωνικούς φορείς, υποθηκοφυλακεία, δικηγορικούς συλλόγους, ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα, ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης και μαθημάτων, τη ΔΕΗ, την ΕΥΔΑΠ, τον ΟΤΕ και τις λοιπές εταιρείες παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών κ.λπ.

β) Η αρμόδια φορολογική αρχή μπορεί να ζητήσει καί από τον ίδιο τον φορολογούμενο να παράσχει στοιχεία για την περιουσιακή του κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσης του ιδίου, της συζύγου και των προστατευόμενων μελών τους. Στα στοιχεία που θα ζητηθούν από το φορολογούμενο μπορούν να συμπεριλαμβάνονται πληροφορίες για ακίνητα (οικόπεδα, αγροτεμάχια, κτίσματα κάθε μορφής), για οχήματα κάθε μορφής (ΙΧ αυτοκίνητα, φορτηγά, δίκυκλα κ.λπ.), για σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη κ.λπ., για επενδύσεις σε μετοχές, ομόλογα, ρέπος και άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα, για συμμετοχές σε επιχειρήσεις κάθε μορφής, για καταθέσεις κάθε μορφής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για διαθέσιμα μετρητά, για έργα τέχνης, συλλογές και λοιπά τιμαλφή καθώς και για απαιτήσεις ή υποχρεώσεις κάθε είδους. Ειδικά για τα έργα τέχνης, τις συλλογές και τα λοιπά τιμαλφή απαιτείται η παροχή στοιχείων μόνο εφόσον η αξία καθενός υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ.

4) Το καθαρό φορολογητέο εισόδημα, με την εφαρμογή μεθόδων εμμέσου προσδιορισμού, προκύπτει από την άθροιση της αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης, όπως αυτή προσδιορίζεται με τις τεχνικές ελέγχου και κατανέμεται ανά φορολογική περίοδο και κατηγορία εισοδήματος. Στη συνέχεια για κάθε φορολογική περίοδο γίνεται σύγκριση ανάμεσα στο εισόδημα που προσδιορίσθηκε έμμεσα και στο εισόδημα που έχει δηλώσει ο φορολογούμενος και ως τελικό φορολογητέο εισόδημα λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο. Σε περίπτωση που το έμμεσα προσδιορισθέν εισόδημα είναι μεγαλύτερο ο ελεγχόμενος πρέπει να καταβάλει φόρο επί της διαφοράς με συντελεστές που φθάνουν μέχρι τα επίπεδα του 33% ή ακόμη και του 45%. Πρέπει επίσης να καταβάλει και πρόστιμα και τόκους που θα υπολογιστούν επί της πρόσθετης διαφοράς φόρου.

5) Ο ελεγχόμενος μπορεί να γλιτώσει από την πληρωμή επιπλέον φόρων, προστίμων και τόκων εφόσον καταφέρει να αιτιολογήσει τις διαφορές μεταξύ προσδιορισθέντος βάσει τεχνικών ελέγχου και δηλωθέντος φορολογητέου εισοδήματος με τεκμηριωμένα στοιχεία που θα προσκομίσει και με τα οποία θα δικαιολογούνται έσοδα αποκτηθέντα και μη δηλωθέντα σε κάθε ελεγχόμενη φορολογική περίοδο. Ως τέτοια στοχιεία θεωρούνται πωλητήρια συμβόλαια, δηλώσεις φόρου δωρεάς- κληρονομιάς χρημάτων, κέρδη από τυχερά παίγνια γενικά, συμβάσεις δανείων και κάθε σχετικό έγγραφο το οποίο θα φέρει βεβαία ημερομηνία και στοιχεία νομιμότητας.

6) Επί του προσδιορισθέντος συνολικού καθαρού εισοδήματος θα επιβάλλεται και Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης 1%-4%, καθώς και κάθε άλλη επιβάρυνση που προβλέπονταν σε κάθε φορολογική περίοδο.

Aπο: zeronews.gr