Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες η ΕΕ δεν είχε στις προτεραιότητές της την ενίσχυση του εξορυκτικού κλάδου και θα μπορούσε κανείς ακόμη να ισχυριστεί ότι τον αντιμετώπιζε με εχθρική διάθεση. Η πορεία της εξορυκτικής βιομηχανίας στην Ευρώπη παρουσιάζει μια συνεχή φθίνουσα πορεία, με αποτέλεσμα να έχει χάσει την επιρροή της. Ενώ στις αρχές του περασμένου αιώνα η Ευρώπη συμμετείχε με σχεδόν 40% στην παγκόσμια παραγωγή ορυκτών πρώτων υλών, το μερίδιο αυτό σήμερα στην ΕΕ-27 είναι μόνο περίπου 3% .
Η εξάρτηση της ΕΕ στην προμήθεια ορισμένων κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών από τρίτες χώρες και ιδιαίτερα αυτών που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας, την οδήγησε σε αναθεώρηση της στάσης της. Χωρίς ασφαλή προμήθεια πρώτων υλών, η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει την ανταγωνιστικότητά της σε σημαντικές μελλοντικές τεχνολογίες, όπως η ηλεκτροκίνηση και η ενεργειακή μετάβαση.
Η ΕΕ στο τέλος της δεκαετίας του 2000 υιοθέτησε μια πρωτοβουλία, γνωστή ως οδηγία Verheugen, που αφορούσε στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της επάρκειας των κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών. Με βάση το οικονομικό ενδιαφέρον και τον υψηλό κίνδυνο τροφοδοσίας με ορυκτές πρώτες ύλες καταρτίσθηκε το 2011 από ένα σύνολο σαράντα ενός μεταλλικών και μη μεταλλικών ορυκτών μια ομάδα δεκατεσσάρων, τα οποία θεωρήθηκαν κρίσιμα για την ΕΕ και προέκυπτε η ανάγκη ευρωπαϊκής πολιτικής και στρατηγικής, που θα διασφάλιζε την επαρκή διάθεσή τους από εισαγωγές αλλά κυρίως από ενδογενείς πηγές.
Ο κατάλογος αυτός αναθεωρείται κάθε τρία χρόνια, ενημερώθηκε το 2014, το 2017 και πρόσφατα το 2020. Η αξιολόγηση του 2020 ακολούθησε την ίδια μεθοδολογία όπως τις προηγούμενες φορές και βασίσθηκε σε πρόσφατα δεδομένα, εξετάζοντας κάθε φορά την εξέλιξη της τεχνολογίας και την χρήση τους σε βιομηχανικές εφαρμογές, την οικονομική τους σημασία και τον κίνδυνο εφοδιασμού.
Για την οικονομική σημασία εξετάζεται λεπτομερώς η κατανομή των πρώτων υλών σε τελικές χρήσεις βάσει βιομηχανικών εφαρμογών. Αντίστοιχα για τον κίνδυνο εφοδιασμού εξετάζεται η συγκέντρωσή τους σε επίπεδο χωρών, η παγκόσμια παραγωγή με βαρύτητα επίσης στη διακυβέρνηση των προμηθευτριών χωρών, συμπεριλαμβανομένων και περιβαλλοντικών θεμάτων, η συμβολή της ανακύκλωσης, η υποκατάσταση από άλλες πρώτες ύλες και τέλος οι περιορισμοί που τίθενται από τρίτες χώρες.
Ο κατάλογος του 2020 περιλαμβάνει τριάντα ορυκτές πρώτες ύλες, έναντι δεκατεσσάρων το 2011, είκοσι το 2014 και είκοσι επτά το 2017.
Ένας ορισμένος αριθμός των κρίσιμων για την ΕΕ ορυκτών πρώτων υλών εμφανίζονται στον Ελληνικό χώρο, όπως το κοβάλτιο, το μαγνήσιο και στον κατάλογο του 2020 για πρώτη φορά ο Βωξίτης. Για ορισμένες άλλες, όπως οι σπάνιες γαίες, δεν υπάρχει ολοκληρωμένη αξιολόγησή τους. Γεωλογικές προϋποθέσεις για ύπαρξη μεταλλοφορίας σπανίων γαιών φαίνεται να υπάρχουν σε συγκεκριμένες περιοχές, οι αρμόδιοι φορείς είναι γνώστες, αλλά απαιτείται πρόσθετη συστηματική έρευνα για να καταλήξουν σε αξιόπιστη αξιολόγηση.
Η παγκόσμια αναμενόμενη μεταστροφή της βιομηχανίας οχημάτων προς την ηλεκτροκίνηση προσδίδει μια ιδιαίτερη σημασία σε ορισμένες ορυκτές πρώτες ύλες που παράγονται στη χώρα μας, όπως το κοβάλτιο και το νικέλιο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ΕΕ δεν συμπεριλαμβάνει το νικέλιο στις κρίσιμες πρώτες ύλες, αλλά μεγάλη εντύπωση προκάλεσε η πρόσφατη δήλωση του Elon Musk CEO της TESLA σχετικά με τις μπαταρίες και τη χρήση νικελίου.
Ο Musk προέτρεψε τους παραγωγούς νικελίου να παράγουν περισσότερο νικέλιο, καθώς η TESLA είναι πρόθυμη να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Βεβαίως, σύμφωνα με φήμες που κυκλοφορούν, ο Musk συνδέει την αυξημένη χρήση νικελίου με την αναμενόμενη εξαγγελία που θα κάνει στην «Ημέρα Μπαταρίας» της Tesla, που θα πραγματοποιηθεί στα τέλη Σεπτεμβρίου, για μειωμένη χρήση κοβαλτίου στις μπαταρίες, προκειμένου να μπορέσει έτσι να μειωθεί το κόστος τους. Σύμφωνα με προβλέψεις η κατανάλωση νικελίου στις μπαταρίες αναμένεται να αυξηθεί κατά 65% έως το 2025.
Στην ΕΕ η ζήτηση νικελίου και κοβαλτίου για όλες τις χρήσεις, συμπεριλαμβανομένων και των νέων τεχνολογιών, σύμφωνα με την έκθεσή της που συντάχθηκε το 2020 «Critical Raw Materials for Strategic Technologies and Sectors in the EU» αναμένεται τις επόμενες δεκαετίες να έχει σημαντική άνοδο. Στην εικ.1 δίνεται η εκτίμηση της εξέλιξης των αναγκών νικελίου και κοβαλτίου έως το 2030 και 2050 αντίστοιχα, λαμβάνοντας υπόψη το πιο αισιόδοξο σενάριο της υψηλής ζήτησης.
Εικ. 1. Συνολική ζήτηση νικελίου και κοβαλτίου στην ΕΕ το 2030 και 2050, αισιόδοξο σενάριο
Όλες οι παραπάνω εκτιμήσεις θα μπορούσαν να δώσουν μια νότα αισιοδοξίας, όσον αφορά τη μελλοντική πορεία της ΛΑΡΚΟ, που αυτή την περίοδο διανύει μια μεταβατική περίοδο στην ιστορίας της και βρίσκεται στα πρόθυρα κρίσιμων αποφάσεων για το μέλλον της μεταλλουργίας νικελίου στην Ελλάδα.
Βεβαίως θα πρέπει να επισημανθεί ότι η μορφή του παραγόμενου προϊόντος της ΛΑΡΚΟ βρίσκει εφαρμογή κυρίως στην παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα και προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή μπαταριών, η ΛΑΡΚΟ θα χρειαστεί να αλλάξει μέθοδο επεξεργασίας του μεταλλεύματος που παράγει και να προχωρήσει στην παραγωγή νικελίου υδρομεταλλουργικώς.
Η χρήση εναλλακτικής μεθόδου κατεργασίας του μεταλλεύματος από την ΛΑΡΚΟ, εκτός της παραγωγής προϊόντος με σημαντικές προοπτικές για χρήση σε νέες τεχνολογίες, έχει επίσης μια σειρά πλεονεκτημάτων, όπως ότι δεν απαιτείται μεγάλο ύψος κεφαλαίων για ίδρυση νέας μονάδας, δεν έχει υψηλό κόστος παραγωγής, δεν έχει μεγάλες ενεργειακές απαιτήσεις και ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησης κοιτασμάτων με χαμηλή περιεκτικότητα σε νικέλιο.
Ήδη στο παρελθόν ή ΛΑΡΚΟ έχει υλοποιήσει μια σειρά δοκιμών σε εργαστηριακή και πιλοτική κλίμακα με θετικά αποτελέσματα. Διαθέτει αρκετά στοιχεία από προκαταρκτικές έρευνες επί της εφαρμογής υδρομεταλλουργικών μεθόδων που μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα προώθησης του θέματος, όπως επίσης και στοιχεία κόστους μιας τέτοιας επένδυσης.
Το συνδυαστικό μοντέλο της σημερινής πυρομεταλλουργικής μεθόδου με την ανάπτυξη μιας νέας υδρομεταλλουργικής , θα έδινε τη δυνατότητα παραγωγής προϊόντων για όλο το φάσμα χρήσης νικελίου – κοβαλτίου και παράλληλα θα έδινε την προοπτική δεκαετιών σε μια ιστορική βιομηχανία της χώρας μας.
Σε περίπτωση που οι εξελίξεις στη ΛΑΡΚΟ δεν θα έχουν αισιόδοξη τροπή και σε συνδυασμό με τη δρομολογημένη πορεία της ΔΕΗ και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ορισμένα άλλα μεταλλευτικά έργα, αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα οι δρόμοι της χώρας με τον εξορυκτικό κλάδο και τη βαριά βιομηχανία να χωρίσουν οριστικά.
*Ο Δρ. Αθανάσιος Αποστολίκας είναι Διευθυντής ερευνών στη ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ
Απο: energypress.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου