Η σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας

Η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας είναι λάθος και ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν εικόνες για να τονίσει την ανάρμοστη συμπεριφορά κατά την εργασία. Η πρακτική εφαρμογή του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης έχει καταδειχθεί ότι προσιδιάζει κυρίως στον χώρο των εργασιακών σχέσεων.....

Πώς ακριβώς ορίζεται η «σεξουαλική παρενόχληση»;

Σεξουαλική παρενόχληση είναι η εκδήλωση οποιασδήποτε μορφής ανεπιθύμητης λεκτικής, μη λεκτικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικού χαρακτήρα, με σκοπό ή αποτέλεσμα την παραβίαση της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως με την δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος.

Στον χώρο εργασίας, η σεξουαλική παρενόχληση συνδυάζεται με το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εξάρτησης και της υπεροχής, που καθιστά τον παρενοχλούμενο περισσότερο εκτεθειμένο σε αυτού του είδους την προσβολή.

Ως θύματα της σεξουαλικής παρενόχλησης εμφανίζονται κυρίως γυναίκες, που σημαίνει ότι τους επιβάλλονται συνθήκες εργασίας διαφορετικές από εκείνες των ανδρών.

Ιδιαίτερα εκτεθειμένες στην σεξουαλική παρενόχληση εμφανίζονται κυρίως συγκεκριμένες ομάδες, όπως οι πολύ νεαρής ηλικίας και οι χαμηλόβαθμες στην ιεραρχία εργαζόμενες, καθώς και οι γυναίκες με αντικανονικές ή προσωρινές συμβάσεις απασχόλησης, γυναίκες με αναπηρίες, ομοφυλόφιλες και γυναίκες από φυλετικές μειονότητες.

Από ποιον μπορεί να προέλθει η σεξουαλική παρενόχληση;

Η σεξουαλική παρενόχληση δεν απαιτείται να προέρχεται πάντα από τον εργοδότη, αλλά και από τον ιεραρχικώς προϊστάμενο, συνάδελφο, πελάτη και άλλα πρόσωπα από τον χώρο εργασίας.

Πώς εκδηλώνεται η σεξουαλική παρενόχληση;

Μπορεί να εκδηλώνεται με πράξεις όπως π.χ. περιττά αγγίγματα στο σώμα της εργαζόμενης, με σκοπό την πίεση ή την σύναψη σεξουαλικών σχέσεων ή και με λέξεις, όπως π.χ. ανεπιθύμητες ερωτικές και ανήθικες προτάσεις, άσεμνες παρατηρήσεις, υπονοούμενα ή αισχρά σχόλια.

Η παρενόχληση μπορεί να εκδηλώνεται επίσης και με αισχρές χειρονομίες, καθώς και με συμπεριφορά που δυσφημεί, γελοιοποιεί ή είναι ενοχλητική για την εργαζόμενη, με ταπεινωτικές, ή εξευτελιστικές προσβολές ή υβριστικές πράξεις που συνδέονται με το φύλο ή και με ενοχλητικά σχόλια σχετικά με την εμφάνιση ή το ντύσιμο της εργαζόμενης.

Αυτό που διακρίνει την σεξουαλική παρενόχληση από την φιλική, ευπρόσδεκτη και αμοιβαία συμπεριφορά είναι ο ανεπιθύμητος χαρακτήρας της. Οποιαδήποτε μορφή και αν έχει, εφόσον γίνεται χωρίς τη συναίνεση του θύματος, είναι μονομερής, καταναγκαστική και συνιστά σεξουαλική παρενόχληση.

Τι προβλέπει ο Νόμος;

Περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης έχουν απασχολήσει την Νομολογία. Ο Νόμος δέχεται ότι είναι άκυρη έως καταχρηστική ή καταγγελία συμβάσεως εργασίας αορίστου χρόνου η οποία έγινε διότι η εργαζόμενη απέκρουσε σεξουαλική παρενόχληση εκ μέρους του εργοδότη ή προς συγκάλυψη της παρενόχλησης αυτής.

Επίσης, έχει κριθεί ότι με τη σεξουαλική παρενόχληση της εργαζόμενης εκ μέρους του διευθυντή της επήλθε ηθική μείωση και προσβολή της προσωπικότητάς της, με συνέπεια η εξακολούθηση της εργασίας της στον χώρο της επιχείρησης να αποβεί δυσχερής για αυτή.

Σε κάθε περίπτωση όμως, η προσφορά κάποιου δώρου ή κάποια φιλοφρονητική χειρονομία δεν αποτελούν από μόνα τους αποδεικτικά μέσα για την απόδοση του ισχυρισμού περί σεξουαλικής παρενόχλησης.

Νομικές Διατάξεις περί Σεξουαλικής Παρενόχλησης

* Στην ελληνική νομοθεσία δεν προβλέπεται ειδική ρύθμιση της σεξουαλικής παρενόχλησης. Αντίθετα, στο φαινόμενο αυτό αναφέρονται αρκετές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, όπως οι Εθνικές Γενικές Συλλογικές Συμβάσεις της 09.06.1993 και της 25.05.2000, καθώς και ειδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.

* Υπάρχουν όμως ορισμένες διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αστική και ποινική προστασία των θυμάτων της σεξουαλικής παρενόχλησης.

* Έτσι, εκτός από τις διατάξεις του Συντάγματος σχετικά με τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου, το δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, το δικαίωμα στην εργασία κ.λ.π., εφαρμόζονται εν προκειμένω οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί προσβολής της προσωπικότητας, περί καταχρήσεως δικαιώματος, περί εκπληρώσεως της παροχής όπως απαιτεί η καλή πίστη, περί δικαιώματος επισχέσεως, περί ασφάλειας και υγιεινής των χώρων εργασίας, περί αδικοπραξίας και περί επιδίκασης χρηματικής ικανοποίησης, λόγω ηθικής βλάβης.

* Από τις διατάξει του Ποινικού Κώδικα, εφαρμόζονται οι σχετικές με την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, την ασέλγεια δια καταχρήσεως εξουσίας, την πρόκληση σκανδάλου, την εξύβριση και την εκβίασης.