Της Δήμητρας Σπ. Καγκαρά
Η ανθρώπινη ζωή θυσία στο βωμό της οικονομικής κρίσης...Σε μια εποχή, που η οικονομική κρίση ισοπεδώνει τα πάντα, σε μια εποχή έντονων κοινωνικών αναταράξεων με κύριο χαρακτηριστικό την ανεργία και την δυσκολία των περισσότερων ελληνικών οικογενειών να καλύψουν τις βασικές βιοτικές τους ανάγκες, το φαινόμενο της αυτοχειρίας έχει δυστυχώς εκλάβει τραγικές διαστάσεις.
Η είδηση για κάποιον συνάνθρωπο μας που έβαλε τέλος στη ζωή του αποτελεί σχεδόν καθημερινό φαινόμενο.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία το ποσοστό των αυτοκτονιών στη χωρά μας έχει αυξηθεί δραματικά και αγγίζει το 43% το 2011, σε σχέση με το 2007. Το πρώτο εξάμηνο του 2013 παρατηρήθηκε αύξηση των αυτοκτονιών, καθώς από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα έχουν καταγράφει 1300 αυτοκτονίες, ένα ολόκληρο δηλαδή χωριό έσβησε από το χάρτη της Ελλάδας.
Το ποσοστό αυτό ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί μεγαλύτερο, καθώς αρκετά περιστατικά αυτοκτονιών δεν καταγράφονται λόγω των θρησκευτικών και κοινωνικών πεποιθήσεων γύρω από το φαινόμενο της αυτοκτονίας. Παράλληλα, σύμφωνα με τη ΕΛΣΤΑΤ το ποσοστό ανεργίας το Μάιο του 2013 εκτοξεύτηκε στο 27,5%, έναντι 23,8 το Μάιο του 2012.
Η ταυτόχρονη αύξηση των ποσοστών αυτοκτονίας και του δείκτη της ανεργίας κάθε άλλο παρά τυχαία μπορεί να θεωρηθεί. Πιο συγκεκριμένα οι Stickler et al(2009), μελέτησαν σε 26 χώρες της Ευρώπης για το διάστημα 1970-2006, το πώς οι οικονομικές μεταβολές επηρέασαν τα ποσοστά θνησιμότητας. Ανακάλυψαν ότι για κάθε αύξηση 1% της ανεργίας παρατηρήθηκε αυξηση 0,8% στις αυτοκτονίες στις ηλικίες κάτω των 65 ετών, ενώ η αύξηση πάνω από 3% είχε ακόμη μεγαλύτερη επίδραση στην αύξηση του ποσοστού αυτοκτονιών (>4%) στις ηλικίες κάτω των 65 ετών.
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η αυτοκτονία είναι μια πράξη απελπισίας και ψυχικής δυσφορίας που προέρχεται από τον εγκλωβισμό του ατόμου στα προσωπικά του αδιέξοδα. Τις περισσότερες φορές οι αυτόχειρες δεν επιζητούν το θάνατο αλλά τη λύτρωση, να σταματήσουν δηλαδή να υποφέρουν και να ξεφύγουν από την απελπισία της δύσκολης καθημερινότητας και τα χωρίς λύση προβλήματα τους.
Το φαινόμενο της ανεργίας οδηγεί σε οικονομικά, κοινωνικά και ψυχολογικά αδιέξοδα. Άνεργοι υπό το βάρος των οικονομικών χρεών τους, αδυνατώντας να καλύψουν ακόμη και τις βασικές βιοτικές τους ανάγκες είτε ατομικές είτε οικογενειακές, είναι πιο ευάλωτοι μπροστά σε μια ενδεχόμενη αυτοχειρία.
Δεν είναι όμως μόνο οι άνεργοι που πλήττονται από την οικονομική κρίση. Στην σύγχρονη κοινωνία η εργασία είναι αυτή που στοιχειοθετεί την ταυτότητα του ατόμου και την κοινωνική του εικόνα. Σύμφωνα με τον N.Retterstol το στοιχείο της κοινωνικής συνοχής και ενσωμάτωσης φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στους παράγοντες που οδηγούν στην αυτοκτονία.
Η ανάγκη του να ανήκει σε διαφορές κοινωνικές ομάδες όπως η οικογένεια και η εργασία αποτελεί βασικό στοιχειό της ανθρώπινης φύσης.
Επομένως σε ένα αβέβαιο μέλλον που ξεπροβάλλει, ακόμη και αυτοί που εργάζονται, ζουν συνεχώς με το στρες και το άγχος της απώλειας της εργασίας τους ή της μείωσης του εισοδήματος τους, με αποτέλεσμα πολλές φορές να βιώνουν τα ίδια συναισθήματα και να διακατέχονται από τις ίδιες σκέψεις με αυτούς που αυτοκτονούν, χωρίς να μπορούμε να ξέρουμε μέχρι που μπορούν να οδηγηθούν.
Μπορούμε να βοηθήσουμε;
Η πρόληψη είναι πολύ σημαντική στην παρεμπόδιση της αυτοκτονίας. Παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω μας, τους φίλους μας, τους συγγενείς, μπορούμε να διακρίνουμε κάποια πιθανά σημάδια που μπορούν να οδηγήσουν στην αυτοχειρία.
Αυτά είναι:
-Μείωση του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που δημιουργούν ευχαρίστηση
-Αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου και της διατροφής
-Ασυνήθιστη παραμέληση της προσωπικής εμφάνισης
-Εμφανείς αλλαγές της προσωπικότητας
-Μείωση της αποδοτικότητας στο σχολείο ή στην εργασία
-Βίαιες πράξεις, αντιδραστική συμπεριφορά ή ακόμη φυγή από το σπίτι
-Χρήση ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ
-Ποιήματα, δοκίμια, ζωγραφιές ή σχέδια που αναφέρονται στο θάνατο
-Έμμονες ιδέες και σκέψεις για το θάνατο.
-Εμφάνιση σημείων ψύχωσης, για παράδειγμα: ψευδαισθήσεις, φαντασιώσεις, περίεργες σκέψεις.
Αρκετές αυτοκτονίες μπορούν να αποτραπούν αν αντιμετωπιστούν αυτά τα άτομα με κατανόηση και ευαισθησία. Αν αντιληφθείτε ότι κάποιος γνωστός σας έχει αυτοκτονικές τάσεις μπορείτε αρχικά να τον βοηθήσετε με το να μείνετε ψύχραιμοι. Χωρίς βιαστικές κινήσεις ακούστε αυτά που έχει να σας πει με πάρα πολύ προσοχή και φροντίστε να καταλάβει ότι τον κατανοείτε και ότι θα τον στηρίξετε.
Μην φοβάστε να μιλήσετε άμεσα για το θέμα της αυτοκτονίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν μπερδεμένα συναισθήματα και σκέψεις σχετικά με το θάνατο και θέλουν να το συζητήσουν και να δεχθούν βοήθεια. Θυμηθείτε πως ο άνθρωπος αυτός βρίσκεται σε κρίση και δεν μπορεί να σκεφτεί καθαρά.
Βοηθήστε τον να βρει εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των προβλημάτων του που θα του δώσουν ελπίδα για το μέλλον και ενθαρρύνετε και το παραμικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Προσπαθήστε να τον βοηθήσετε να αποφύγει να πάρει αποφάσεις που θα μετανιώσει μετά. Θα μπορούσατε να του εξηγήσετε ότι η βοήθεια σας είναι περιορισμένη και μην πάρετε την αποκλειστική ευθύνη να τον σώσετε, αλλά ωθήστε τον να δει όσο πιο άμεσα γίνεται κάποιον ειδικό.
Ολοκληρώνοντας σε μια τόσο δύσκολη εποχή που η αξία της ανθρώπινης ζωής για κάποιους αντιπροσωπεύεται μόνο μέσα από αριθμούς, ας ανατρέψουμε τις δυσοίωνες στατιστικές προβλέψεις με το να γίνουμε ξανά άνθρωποι.
Ο καθένας με το δικό του τρόπο ας σταθούμε δίπλα ο ένας στον άλλον με σεβασμό και αγάπη. Ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί με υψηλό αίσθημα αλληλεγγύης να βοηθήσουμε το φίλο μας, το συνάδελφο μας, τους συγγενείς μας, ακόμη και ένα άγνωστο περαστικό το αξίζουν όλοι.
Δήμητρα Σπ. Καγκαρά
Ψυχολόγος - Απόφοιτη του ΑΠΘ
MA with practicum in Counselling psychology at the international faculty of the University of Sheffield: City College
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου