Οι τιμές του πετρελαίου θα είναι σε θέση να ανακάμψουν...
μετά την κατάρρευση των τελευταίων μηνών; Αυτή η ερώτηση απαντήθηκε από τη σύνοδο του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών (ΟΠΕΚ) στις 27 Νοεμβρίου 2014 στη Βιέννη. Οι υπουργοί Πετρελαίου από 12 χώρες αποφάσισαν να αφήσουν τα πράγματα ως έχουν. Η όποια προσδοκία, ωστόσο, φαίνεται υπερβολική. Ο ΟΠΕΚ δεν είναι σήμερα ένας οργανισμός που μπορεί να έχει την ίδια αποφασιστική επιρροή στην αγορά, όπως τη δεκαετία του 1970.
Ο θόρυβος γύρω από τη συνεδρίαση των υπουργών είναι φυσικά κατανοητός. Οι τιμές δεν έχουν πέσει τόσο χαμηλά τα τελευταία χρόνια - σε 85 δολάρια ανά βαρέλι το Οκτώβριο του 2014 (και σε 75 δολάρια το Νοέμβριο του 2014) από ένα υψηλό σημείο πάνω από 100 δολάρια. Οι τιμές έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο 10 δολάρια ανά βαρέλι κάθε μήνα αυτό το φθινόπωρο.
Η πλέον αναπόφευκτη μείωση των κρατικών προϋπολογισμών λαμβάνει χώρα σε μια ανησυχητική κατάσταση. Εξωτερικές πολιτικές κρίσεις, πολέμοι, μια αύξηση της τρομοκρατικής δραστηριότητας, κοινωνικές εκρήξεις και επαναστάσεις - όλα αυτά επιδεινώνουν την κατάσταση. Η πτώση των τιμών είναι γεμάτη με απρόβλεπτες συνέπειες.
Όταν όλα είναι τόσο άσχημα, οι θεωρίες συνωμοσίας είναι η πιο απλή εξήγηση. Η ιδέα είναι ότι οι ΗΠΑ και η σύμμαχος Σαουδική Αραβία, μέλος του ΟΠΕΚ, έχουν λάβει μια πολιτική απόφαση για να επιφέρουν την κατάρρευση των τιμών, προκειμένου να αποδυναμώσουν τη Ρωσία, για να ενεργήσουν, όπως το βλέπουν αυτές οι δύο χώρες, εντελώς ανεξάρτητα στη διεθνή σκηνή, ιδίως στη Συρία και την Ουκρανία.
Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας είναι το πρώτο βιολί στην ορχήστρα ΟΠΕΚ, και είναι επίσης το μόνο μέλος της οργάνωσης που μπορεί να χειριστεί τα επίπεδα της παραγωγής πετρελαίου, χωρίς πόνο, και έχει σημαντικό δυναμικό για να τα αυξήσει.
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, το σενάριο που σηματοδότησε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης επαναλαμβάνεται. Ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικόλας Μαντούρο μιλάει αυτές τις μέρες σχετικά με το γεγονός ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θέλουν να βλάψουν τη Ρωσία με παρόμοιο τρόπο, και ο πρώην υπουργός Πετρελαίου του Ιράν Μασούντ Μιρ Καζεμί πιστεύει ότι οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία υπολογίζουν σε βλαβερές συνέπειες του Ιράν.
"Είμαι ο μόνος που σκέφτεται αυτό, ή είναι πραγματικά ένας πόλεμος του πετρελαίου στον οποίο οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία αναλαμβάνουν δράση κατά της Ρωσίας και του Ιράν;" γράφει ο γνωστός Αμερικανός πολιτικός σχολιαστής Τόμας Φρίντμαν. Ο ίδιος θεωρεί ότι η Σαουδική Αραβία και οι ΗΠΑ σκοπεύουν να φέρουν το Ιράν και τη Ρωσία μέχρι τετελεσμένων, με άλλα λόγια - να πτωχεύσουν.
"Δεν υπάρχει καμία συνωμοσία, απλά οι νόμοι της αγοράς", εξηγεί ο Σαμία Φαράγ, Πρόεδρος του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών του Κουβέιτ (το Κουβέιτ είναι ένα άλλο μέλος του ΟΠΕΚ). Aυτός πιστεύει ότι οι τιμές θα αρχίσουν να αυξάνονται και πάλι.
Παρ 'όλα αυτά, τα πολιτικά κίνητρα, δεν μπορούν να αποκλειστούν σε αυτό το θέμα. Οι πολέμοι πετρελαίου δεν είναι μια φαντασίωση. Η ιστορία καταγράφει περιπτώσεις όπου οι ΗΠΑ ζήτησαν από τη Σαουδική Αραβία να προσαρμόσει την παραγωγή της.
Υπήρξαν μερικές φορές επίσης αιτήματα όχι μόνο για να μειώσουν τις τιμές, αλλά και για να τις αυξήσουν. Για παράδειγμα, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν οι τιμές έπεφταν, η Σαουδική Αραβία μείωσε την παραγωγή της, προκειμένου να τις ενισχύσει. Εκείνη την εποχή οι Αμερικανοί έπρεπε να καλύψουν το κόστος των επενδύσεων τους σε κοιτάσματα πετρελαίου στο Τέξας, καθώς και στην περιοχή της Κασπίας και τη Δυτική Αφρική.
Η σύνοδος του ΟΠΕΚ στις 27 Νοεμβρίου 2014 είχε κάποιες περισσότερες εκπλήξεις. Για παράδειγμα, ότι ο ΟΠΕΚ δήλωσε την πρόθεσή του να ελέγξει την παραγωγή του μέσα του 2015. Αλλά αυτό θα έχει αποτέλεσμα μόνο εάν άλλοι παραγωγοί πετρελαίου, που δεν αποτελούν μέρος του ΟΠΕΚ, για παράδειγμα η Ρωσία, διατηρήσουν επίσης σταθερά την παραγωγή τους.
Σε κάθε περίπτωση, θα ταιριάζει με τον γραφειοκρατικό ρόλο του ΟΠΕΚ, όπως το καθεστώς του οργανισμού ωφελεί εκείνους που εργάζονται γι 'αυτό. Μεγαλοποιούν το ρόλο του ΟΠΕΚ για να βοηθήσουν τους πολιτικούς σε διάφορες χώρες, οι οποίοι προτιμούν να εξηγήσουν τα οικονομικά προβλήματα από την άποψη των εξωτερικών επιφανειών. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τις αντικειμενικές συνθήκες, όπως τις θλιβερές τάσεις στην παγκόσμια οικονομία.
Το "Ισλαμικό Κράτος" έχει υπονομεύσει την αγορά
Το κύριο πρόβλημα στην αγορά πετρελαίου σήμερα είναι η κερδοσκοπία και η υπερβολική παροχή πετρελαίου, και ενδεχομένως και του φυσικού αερίου στο μέλλον.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) σημείωσε το φθινόπωρο του 2014 σε μια μελέτη ότι η προμήθεια πετρελαίου αυξανόταν γρηγορότερα από ό, τι αναμενόταν, και η ζήτηση έπεφτε. Η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο το Σεπτέμβριο του 2014 ήταν κατά μέσο όρο 92,4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, ενώ η προσφορά ήταν πάνω από 93,8 εκατομμύρια βαρέλια.
Αυτά είναι μόνο τα επίσημα στοιχεία. Μια άλλη νέα τάση το 2014 ήταν η απότομη αύξηση στην ποσότητα του λαθραίου πετρελαίου, που οφείλεται στο γεγονός ότι η τρομοκρατική οργάνωση "Ισλαμικό Κράτος" έχει κατασχέσει κοιτάσματα και μονάδες παραγωγής πετρελαίου στο Ιράκ και τη Συρία.
Οι εξτρεμιστές, μαζί με τις ομάδες της μαφίας, πουλώντας το σε γειτονικές χώρες σε τιμές χαμηλές, έχουν συμβάλει στην κατάρρευση της αγοράς. Σύμφωνα με διάφορες αναφορές κέρδιζαν έως και τρία εκατομμύρια δολάρια την ημέρα από τις πωλήσεις πετρελαίου - και μόνο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2014. Υπάρχουν επίσης πιο ανησυχητικές εκτιμήσεις. Τον Οκτώβριο του 2014 ο Χαμίντ Ματζίντ Μούσα, Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος του Ιράκ, δήλωσε σε μια συνέντευξη ότι τα εκτιμώμενα έσοδα του "Ισλαμικού Κράτους" από τις πωλήσεις πετρελαίου ανέρχονται σε πέντε εκατομμύρια δολάρια κάθε μέρα.
Πέρα από αυτό, η αστάθεια δεν εμπόδισε το Ιράκ και τη Λιβύη να συνεχίσουν, ακόμη και να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου. Νωρίτερα, η Βενεζουέλα και η Νιγηρία αποκατέστησαν επίσης την παραγωγή τους.
Οι τοπικές αρχές ισχυρίζονται ότι η παραγωγή πετρελαίου του Ιράκ θα μπορούσε να διπλασιαστεί σε λίγα χρόνια: σε 6 ή ακόμη και 8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Κατά τα τελευταία 10 χρόνια τα γνωστά αποθέματα πετρελαίου του Ιράκ έχουν αυξηθεί από 112 δισεκατομμύρια σε έως 143 δισεκατομμύρια βαρέλια. Τα αποθέματα φυσικού αερίου αυξάνονται επίσης θεαματικά, χάρη στην ενεργό εκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Αυτό δεν συνέβαινε υπό το προηγούμενο καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, όταν εφαρμόζονταν οι διεθνείς κυρώσεις εναντίον του Ιράκ.
Νέα κοιτάσμτα ανακαλύφθηκαν στο βόρειο τμήμα της χώρας, στο ιρακινό Κουρδιστάν, τα οποία ο Μασούντ Μπαρζανί, πρόεδρος της εν λόγω αυτόνομης περιοχής, αποκάλεσε "μια θάλασσα πετρελαίου". Οι Κούρδοι του Ιράκ εξάγουν επίσης μέρος από αυτό το πετρέλαιο, παρακάμπτοντας την κεντρική κυβέρνηση στη Βαγδάτη.
Ο Ζακί Γιαμάνι, ο οποίος ήταν επικεφαλής του Υπουργείου Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας 1962-1986, προειδοποιούσε από αυτές τις προοπτικές πριν από δέκα χρόνια. Ήταν ένας από τους υπουργούς του ΟΠΕΚ που πιάστηκαν όμηροι στη Βιέννη το 1975.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης του, η οποία έλαβε χώρα το 2003, ο Ζακί Γιαμάνι προφήτευσε αυτό που συμβαίνει τώρα: "Η εποχή του πετρελαίου τελειώνει. Οι τιμές του πετρελαίου σε περίπου δέκα χρόνια θα πέσουν, και στη συνέχεια ο ΟΠΕΚ θα πάψει να υπάρχει. Οι αμερικανικές εταιρείες που έχουν επενδύσει στο Ιράκ θα συνεχίσουν να κερδίζουν, ακόμη και όταν υπάρξουν χαμηλές τιμές, επειδή η τιμή κόστους του ιρακινού πετρελαίου είναι χαμηλή. Πιστεύω ακράδαντα ότι η αμερικανική κατοχή του Ιράκ θα βλάψει άμεσα τα συμφέροντα της Ρωσίας. Οι τιμές στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα πέσουν, και η Ρωσία θα χάσει έσοδα. Τα ρωσικά καύσιμα θα χάσουν τη σημασία τους ως στρατηγικά αξιόπιστη πηγή εφοδιασμού,"εξήγησε κατά το χρόνο ο Σαουδάραβας.
Εναλλακτικές λύσεις για το πετρέλαιο και η αύξηση της παραγωγής
Υπάρχει ένας άλλος παράγοντας που αναφέρεται σπάνια - η αύξηση της παραγωγής των κρατών που δεν είναι μέλη του ΟΠΕΚ. Αν και αυτή είναι η πρώτη φορά που οι τιμές έχουν πέσει τόσο ραγδαία, υπήρξαν και περίοδοι πτώσης των τιμών στο παρελθόν, και κάθε φορά που η ηγεσία του ΟΠΕΚ ζήτησε από τη Ρωσία, το Σουλτανάτο του Ομάν, το Μεξικό και τη Νορβηγία να μειώσουν την παραγωγή τους κατά την ίδια στιγμή.
Τις περισσότερες φορές η Μόσχα ανταποκρίθηκε στο αίτημα συγκρατημένα, όπως και οι άλλοι, και δεν μείωσε την παραγωγή της. Η Ρωσία δεν ήθελε να χάσει τις αγορές της, και ήταν έτοιμη να αντισταθμίσει την πτώση των τιμών με την αύξηση των εξαγωγών προσδοκώντας κέρδη όταν οι τιμές αυξάνονταν και πάλι. Αυτό λειτούργησε μέχρι πρόσφατα.
Κατά την τελευταία δεκαετία η Ρωσία έχει επιδείξει ηγετικές ικανότητες, όπως εναλλάσσεται με τη Σαουδική Αραβία στην πρώτη και δεύτερη θέση στον κόσμο όσον αφορά την παραγωγή πετρελαίου. Σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας της Ρωσίας, η ημερήσια παραγωγή του πετρελαίου της Ρωσίας το 2012, το 2013 και το 2014 έφθασε τα 10,5 εκατομμύρια βαρέλια σε σταθερή βάση. Αυτό είναι εντυπωσιακό, ειδικά μετά την πτώση της παραγωγής κατά τη δεκαετία του 1990.
Εάν η ζήτηση ήταν υψηλή, η αγορά θα ήταν πιθανόν να είναι σε θέση να απορροφήσει αυτά τα επίπεδα της παραγωγής, αλλά η ζήτηση είναι πτωτική σήμερα. Ο ΟΠΕΚ και η ΔΟΕ προσεκτικά παραδέχονται ότι θα μπορούσαν να αυξηθούν μόνο κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015.
Τα αίτια της πτώσης των τιμών περιλαμβάνουν την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση. Από τώρα και στο εξής η ζήτηση θα επικεντρωθεί στην Ασία, αλλά τα πράγματα και εκεί είναι λιγότερο αισιόδοξα: τα στοιχεία για την οικονομική ανάπτυξη στην Κίνα (7,4% το 2014) και την Ινδία (περίπου 5,5%) αποδείχθηκαν χαμηλότερα από τα αναμενόμενα.
Σε ό, τι αφορά την Αμερική και την Ευρώπη, οι τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας έχουν προχωρήσει πολύ, και δεν θα υπάρχει πλέον η ίδια ζήτηση για βενζίνη, μαζούτ και ντίζελ όπως στο παρελθόν. Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια έχουν αποδειχθεί να είναι περισσότερο μια πραγματικότητα και λιγότερο μια φαντασίωση. Το μερίδιο του πετρελαίου στην κατανάλωση ενέργειας των ΗΠΑ και σε άλλες χώρες μειώνεται. Σε κάποιο βαθμό, οι ίδιοι οι παραγωγοί πετρελαίου έδωσαν ώθηση στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων όταν οι τιμές ανεβαίνουν.
Οι Αμερικανοί και άλλοι έχουν μάθει να εξάγουν αέριο από σχιστόλιθο. Οι ΗΠΑ αναπτύσσουν επίσης τα δικά τους κοιτάσματα πετρελαίου. Όλα αυτά συνέβαλαν στην αύξηση των αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί δεν είναι πλέον εξαρτώμενοι από την προμήθεια πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή. Ερευνητές σημειώνουν ότι το 2016 στις ΗΠΑ θα εισάγουν μόνο το 25% του πετρελαίου που χρειάζονται, ενώ το υπόλοιπο θα προέρχεται από τα εγχώρια κοιτάσματα, ενώ μόλις το 2005 το ποσοστό αυτό ήταν 60%.
Εν όψει αυτών των τάσεων, θα ήταν πιο λογικό για τα μέλη του ΟΠΕΚ να μην μειώσουν την παραγωγή. Επίσης, είναι πιο σημαντικό για αυτούς να διατηρήσουν τις αγορές τους από το να προσπαθήσουν να αυξήσουν τις τιμές.
Ως εκ τούτου, ήταν απόλυτα λογικό ότι ο ΟΠΕΚ συμφώνησε να διατηρήσει την συνολική παραγωγή στο προηγούμενο επίπεδο από 30 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Οι χώρες που δεν συμφωνούν με αυτό (Βενεζουέλα, Ιράκ, Λιβύη και κάποιοι άλλοι), προσπάθησαν να αλλάξουν την ισορροπία δυνάμεων στο πλαίσιο της προετοιμασίας της συνόδου. Η Σαουδική Αραβία είχε την τελευταία λέξη.
Μια επόμενη επιλογή θα μπορούσε να είναι ότι ο ΟΠΕΚ πανικοβάλλεται και αποφασίζει μια μικρή μείωση της παραγωγής το δεύτερο εξάμηνο του 2015. Αυτό θα αυξήσει τις τιμές, αλλά όχι πολύ και όχι για πολύ. Η προσφορά είναι πολύ μεγαλύτερη από τη ζήτηση - που ΟΠΕΚ δεν είναι σε θέση να ρυθμίζει. Επιπλέον, ορισμένα μέλη της οργάνωσης δεν συμφωνούν με τις ποσοστώσεις όπως προσπαθούν να κατακτήσουν νέες αγορές. Εξαιτίας των πολέμων και των κυρώσεων, το Ιράκ είχε αποκλειστεί από το καθεστώς των ποσοστώσεων και εξακολουθεί να επωφελείται από αυτό το προνόμιο.
Ο ΟΠΕΚ, ο οποίος ιδρύθηκε το 1960, έχει μετατραπεί σε μια αναποτελεσματική οργάνωση, όλο και περισσότερο παρομοιάζεται με μια εταιρεία συμβούλων. Δεν είναι πλέον ένα ισχυρό καρτέλ, και δεν έχει πλέον το όπλο του πετρελαίου για να εκφοβίσει τους καταναλωτές. Ο ΟΠΕΚ έχει ανάγκη από μεταρρυθμίσεις, αλλά δεν είναι σε θέση να τις κάνει. Αυτή η οργάνωση δεν θα πεθάνει προς το παρόν, αλλά μάλλον θα μετατραπεί σε ένα διακεκριμένο συνταξιούχο εργάτη πετρελαίου του οποίου η επιρροή θα παραμείνει μόνο στις μνήμες των ανθρώπων.
Υπό οποιοδήποτε σενάριο η νευρικότητα και οι διακυμάνσεις στα χρηματιστήρια του πετρελαίου θα παραμείνουν ίσως και να αυξηθούν, και αυτό θα επηρεάσει επίσης τις αγορές συναλλάγματος. Ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας είναι τεράστιος. Κάποιος θα μπορούσε, φυσικά, να συμβουλεύει για διαφοροποίηση της οικονομίας, αλλά αυτό έχει ελάχιστη σημασία αυτή τη στιγμή.
Απο: defencenews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου