Το «επιχειρησιακό σχέδιο»
της νέας διοίκησης, το πρόστιμο της ΕΕ και τα σχέδια για παραπέρα ιδιωτικοποίηση.
Στα τέλη Γενάρη, η ΛΑΡΚΟ ήρθε ξανά στην επικαιρότητα, όταν στις 26 του μήνα, κατ' εντολήν της κυβέρνησης, η διοίκηση κάλεσε τους προέδρους των σωματείων και τους ενημέρωσε ότι η ρευστότητα της επιχείρησης επαρκεί για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της μέχρι τον Απρίλη και γι' αυτό θα πρέπει να δεχτούν την αναστολή του «επιδόματος παραγωγής» (μέχρι και 20% του εισοδήματός τους) για έξι έως οκτώ μήνες και απολύσεις εργαζομένων.
Σε διαφορετική περίπτωση, απείλησε να μειώσει δραστικά την παραγωγή και το προσωπικό, είτε με απολύσεις είτε με διαθεσιμότητες. Επικαλείται γι' αυτό τις υποχρεώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ προς τρίτους και τις ζημιές που καταγράφει στους ισολογισμούς της, εξαιτίας του υψηλού κόστους παραγωγής, σε αντιπαράθεση με τη χαμηλή τιμή του νικελίου στη σημερινή συγκυρία.
Οπως όλα δείχνουν, αυτό είναι το «επιχειρησιακό σχέδιο» για τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, που δεσμεύτηκε να παρουσιάσει η νέα διοίκηση, εκβιάζοντας τους εργάτες να διαλέξουν μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης.
Θυμίζουμε ότι η ΛΑΡΚΟ είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός σιδηρονικελίου στην Ευρώπη και ένας από τους πέντε μεγαλύτερους παραγωγούς παγκοσμίως. Το σύνολο της παραγωγής της εταιρείας αντιστοιχεί περίπου στο 2% της παγκόσμιας παραγωγής και εξάγεται με τη μορφή κράματος σιδηρονικελίου στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες ανοξείδωτου χάλυβα. Η μονάδα μεταλλουργίας βρίσκεται στη Λάρυμνα της Φθιώτιδος, ενώ διαθέτει ακόμα ένα λιγνιτωρυχείο στα Σέρβια του νομού Κοζάνης και τρία μεταλλεία στην Καστοριά, τη Βοιωτία και την Εύβοια.
Με αφορμή αυτές τις εξελίξεις, ο «Ριζοσπάστης» καταγράφει σήμερα ορισμένους βασικούς σταθμούς από την ιστορία της ΛΑΡΚΟ, που δείχνουν ότι η επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων είναι διαχρονική, ανεξάρτητα από το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης, το αστικό κράτος ή κάποιος καπιταλιστής ιδιοκτήτης.
Φανερώνονται, επίσης, η συστηματική παρέμβαση του κράτους για να διασφαλιστούν τα συμφέροντα της μεγαλοεργοδοσίας σε όλες τις φάσεις ανάπτυξης της επιχείρησης, όπως και οι συνέπειες από την παράδοση του ορυκτού πλούτου για εκμετάλλευση στους ιδιώτες, με σκοπό το κέρδος και όχι βέβαια την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών, οι οποίες συνεχώς διευρύνονται.
«Προίκα» στον Μποδοσάκη τα κοιτάσματα νικελίου
Η ΛΑΡΚΟ άνηκε αρχικά στον Ομιλο Μποδοσάκη. Το 1952, το κράτος παραχώρησε στον Ομιλο το δικαίωμα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων νικελίου στην περιοχή κοντά στη Λάρυμνα. Σημειώνουμε ότι στην Ελλάδα συγκεντρώνεται το 90% των κοιτασμάτων νικελίου στην ΕΕ και ποιοτικά είναι τα καλύτερα παγκοσμίως. Ετσι εξηγείται απόλυτα το διαχρονικό ενδιαφέρον των επιχειρηματικών ομίλων να «βάλουν χέρι» στον ορυκτό πλούτο της χώρας και να αποκομίσουν τεράστια κέρδη από την εξόρυξη και εκμετάλλευσή του.
Η ΛΑΡΚΟ συστήθηκε τυπικά το 1963 και ξεκίνησε να λειτουργεί πλήρως το 1966. Μέτοχοι ήταν ο Μποδοσάκης κατά 78% και η γαλλική εταιρεία «Societe Le Nickel» κατά 22%. Λίγα χρόνια αργότερα, η ΛΑΡΚΟ πέρασε εξ ολοκλήρου στον Ομιλο Μποδοσάκη.
Η σύμβαση παραχώρησης των κοιτασμάτων το 1952 προέβλεπε μια σειρά προνόμια για τους ιδιοκτήτες, που με τη βοήθεια του κράτους ξεκινούσαν ...με τους καλύτερους οιωνούς και με μεγάλα περιθώρια κέρδους την επένδυσή τους. Ενδεικτικά, στον «Ριζοσπάστη» στις 25 Φλεβάρη 1979 αναφέρονται τα εξής:
α) Παραχώρηση των κοιτασμάτων με ασήμαντο νοίκι. Σύμφωνα, μάλιστα, με δημοσίευμα της εφημερίδας «Μακεδονία» το 1976, η αρχική σύμβαση είχε διάρκεια 36 ετών και το νοίκι ήταν 1% (!) πάνω στο πραγματοποιούμενο τίμημα πώλησης των προϊόντων.
β) Παροχή ηλεκτρικής ενέργειας με τιμές κάτω του κόστους. Σε άλλο δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη», αναφέρεται ότι το 1978, σε συνέδριο του ΤΕΕ, η ίδια η εταιρεία παραδέχτηκε ότι ωφελήθηκε από τη διαφορά στην τιμή του ρεύματος περίπου 600 εκατ. δραχμές το 1977!
Η σύμβαση παραχώρησης προέβλεπε και έναν ακόμη όρο που δεν τηρήθηκε ποτέ: Την υποχρέωση της ΛΑΡΚΟ να παράγει και σίδηρο. Σύμφωνα με τη σύμβαση, αν δεν τηρούνταν αυτός ο όρος, την εταιρεία θα την έπαιρνε το κράτος.
Αντιδράσεις για τις συνθήκες δουλειάς
Οι συνθήκες δουλειάς στη ΛΑΡΚΟ, από την πρώτη ώρα της λειτουργίας της, ήταν ιδιαίτερα σκληρές και επικίνδυνες. Από τα πολλά εργατικά «ατυχήματα» την πρώτη περίοδο λειτουργίας του εργοστασίου, ξεχωρίζει η μεγάλη έκρηξη που σημειώθηκε το Νοέμβρη του 1979, στέλνοντας στο θάνατο πέντε εργάτες και τραυματίζοντας ακόμα 16.
Λίγους μήνες πριν απ' αυτό το «ατύχημα», ο «Ριζοσπάστης» φιλοξενούσε άρθρο ειδικού συνεργάτη, ο οποίος έγραφε για τις συνθήκες δουλειάς: «Στα 15 χρόνια που λειτουργεί, "τραυμάτισε" περίπου 800 εργάτες και σκότωσε άλλους 10!». Στο ίδιο άρθρο, επισήμαινε ότι σε κάθε 626 δραχμές που αξίζει η ορισμένη παραγωγή κάθε εργάτη, ο εργοδότης καρπώνεται τις 526 δραχμές.
Δηλωτική των συνθηκών δουλειάς εκείνα τα χρόνια ήταν και η μεγάλη απεργία στη ΛΑΡΚΟ, που ξεκίνησε στις 27 Γενάρη 1977 και κράτησε 110 μέρες. Τα αιτήματα των 900 εργατών της επιχείρησης, που ήρθαν αντιμέτωποι με τον Μποδοσάκη, αλλά και με τη λύσσα του κράτους να καταστείλει τον αγώνα τους, ήταν η αύξηση των μισθών κατά σχεδόν 20% και η βελτίωση των συνθηκών δουλειάς.
Στην απεργία μπήκαν και οι 300 μεταλλωρύχοι της ΛΑΡΚΟ στο Νέο Κόκκινο της Θήβας. Η απήχηση του αγώνα τους ξεπέρασε τα όρια του νομού Φθιώτιδας και η απεργία έληξε νικηφόρα: Στις 14 Μάη 1977, η εργοδοσία δέχτηκε να δώσει 17% αύξηση, 15 χιλιάδες οικονομική ενίσχυση και ανάκληση των απολύσεων που έγιναν στη διάρκεια της απεργίας.
Ο «από μηχανής θεός» που λέγεται κράτος
Τα συσσωρευμένα χρέη της ΛΑΡΚΟ και τα τραπεζικά δάνεια, που έφτασαν το 1981 στα 9 δισ. δραχμές, οδήγησαν το 1982 την εταιρεία στον έλεγχο της Εθνικής Τράπεζας (ΕΤΕ) και άλλων τραπεζών. Επί της ουσίας, η εταιρεία πέρασε στον έλεγχο του κράτους, όπως και άλλες προβληματικές επιχειρήσεις που μπήκαν σε διαδικασία «εξυγίανσης» με λεφτά του λαού, την ίδια ώρα που οι καπιταλιστές ιδιοκτήτες τους απαλλάσσονταν από τα τεράστια χρέη.
Θυμίζουμε ότι με το νόμο 1386/1983 του ΠΑΣΟΚ, μεγάλες και υπερχρεωμένες επιχειρήσεις πέρασαν κάτω από τον έλεγχο του κρατικού Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ), στο όνομα τού να συνεχιστεί η λειτουργία τους και να μη χαθούν θέσεις εργασίας. Η διαδικασία αυτή παρουσιάστηκε τότε από το ΠΑΣΟΚ ως «κοινωνικοποίηση»!
Στην πραγματικότητα, το μόνο που «κοινωνικοποιήθηκε» ήταν τα δάνεια και τα χρέη των παλιών ιδιοκτητών, οι οποίοι σε μια πορεία απαλλάχθηκαν και από οποιαδήποτε ποινική ευθύνη για δάνεια και άλλες επιδοτήσεις που πήραν τα προηγούμενα χρόνια. Μόνο το 1981, τα χρέη από 103 προβληματικές επιχειρήσεις έφταναν περίπου τα 100 δισ. δραχμές, φυσικά με τάση αύξησης.
Το 1989 ολοκληρώθηκε η διαδικασία εκκαθάρισης της εταιρείας και δημιουργήθηκε η νέα ΛΑΡΚΟ, στην οποία συμμετείχαν ο Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων κατά 36% (το 1995 οι μετοχές αυτές πέρασαν στο κράτος), η ΕΤΕ κατά 35% και η ΔΕΗ κατά 29%.
Η κρατική παρέμβαση δεν ανέστειλε βέβαια την επίθεση στα εργασιακά και άλλα δικαιώματα των εργαζομένων, ούτε βέβαια ανέστρεψε τη λειτουργία της εταιρείας με όρους αγοράς και ανταγωνιστικότητας, στο πλαίσιο του καπιταλισμού. Αντίθετα, τα χρόνια που η ΛΑΡΚΟ βρίσκεται στην τυπική δικαιοδοσία του κράτους, οι εργολαβίες και οι εργαζόμενοι πολλών ταχυτήτων έγιναν το κυρίαρχο «μοντέλο» απασχόλησης στην εταιρεία.
Ετσι, από τους περίπου 1.200 σημερινούς εργαζόμενους, οι 500 απασχολούνται μέσω εργολάβων. Επίσης, περίπου 1.000 εργαζόμενοι αμείβονται με συμβάσεις που προβλέπουν χαμηλότερους μισθούς από ό,τι παλαιότερα. Με κατοχυρωμένο αυτό το έδαφος, η εργοδοσία και το κράτος εξαπολύουν σήμερα το νέο γύρο επίθεσης, προκειμένου να ρίξουν ακόμα πιο κάτω το κόστος παραγωγής.
Το σχέδιο της παραπέρα ιδιωτικοποίησης
Οι τωρινές εξελίξεις δεν είναι βέβαια άσχετες με τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη για την παραπέρα ιδιωτικοποίηση της ΛΑΡΚΟ, μετά το πέρασμα στο ΤΑΙΠΕΔ των μετοχών που κατείχε το κράτος. Σε προηγούμενο στάδιο, το 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού είχε ζητήσει από τη ΛΑΡΚΟ την ανάκτηση κρατικών ενισχύσεων ύψους 136 εκατ. ευρώ, με την αιτιολογία ότι αυτές δόθηκαν από το κράτος κατά παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί «ανταγωνισμού».
Μάλιστα, πριν από λίγες μέρες και συγκεκριμένα στις 10 Φλεβάρη, ο αρμόδιος για θέματα κρατικών ενισχύσεων από την πλευρά της ΕΕ επισκέφτηκε την Ελλάδα και σύμφωνα με δημοσιεύματα, παρέδωσε «τελεσίγραφο» στην κυβέρνηση για επιστροφή των κρατικών ενισχύσεων μέσα σε διάστημα τριών εβδομάδων. Σε διαφορετική περίπτωση, η υπόθεση θα παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την επιβολή προστίμου.
Με δεδομένα τα παραπάνω, η Κομισιόν εκπόνησε σχέδιο για την παραπέρα ιδιωτικοποίηση της ΛΑΡΚΟ.
Το σχέδιο αυτό προβλέπει «σπάσιμο» της επιχείρησης σε τρία «κομμάτια»: Το ένα είναι το εργοστάσιο της Λάρυμνας, το άλλο τα μεταλλεία της και το τρίτο είναι το λιγνιτωρυχείο που λειτουργεί στα Σέρβια. Εκεί θα «μεταφερθούν» όλοι οι εργαζόμενοι, οι υποχρεώσεις που θα προκύψουν προς αυτούς (π.χ. αποζημιώσεις), τα ληξιπρόθεσμα χρέη, μαζί και το πρόστιμο που επέβαλε η ΕΕ. Αυτό το κομμάτι της εταιρείας θα τεθεί τελικά σε εκκαθάριση.
Το σχέδιο της ιδιωτικοποίησης προβλέπει ακόμα πως οι επιχειρηματικοί όμιλοι που θα αγοράσουν το καθένα από τα τρία κομμάτια, δεν είναι υποχρεωμένοι να αναλάβουν καμία δέσμευση, ούτε απέναντι στους εργαζόμενους, ούτε για τον παραγωγικό χαρακτήρα του κομματιού που θα πάρουν. Τους δίνεται, δηλαδή, η δυνατότητα να τα αξιοποιήσουν όπως θέλουν, με αποκλειστικό κριτήριο την κερδοφορία τους, ακόμη και για νέες δραστηριότητες, εντελώς διαφορετικές από τις σημερινές.
Το σχέδιο αυτό οδηγεί πρακτικά στο κλείσιμο της ΛΑΡΚΟ και ταυτόχρονα παραδίδει τα «φιλέτα», όπως είναι τα μεταλλεία, σε επιχειρηματικούς ομίλους. Από εκεί και πέρα, το εργοστάσιο της Λάρυμνας δεν είναι απίθανο να αξιοποιηθεί από επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται σε κερδοφόρους τομείς για το κεφάλαιο, όπως η Ενέργεια και οι Μεταφορές.
Ιδιο αποτέλεσμα από άλλο δρόμο
Στο σχέδιο αυτό, το προηγούμενο ΔΣ της ΛΑΡΚΟ έχει αντιπροτείνει το «σπάσιμο» της επιχείρησης σε δύο κομμάτια και την ιδιωτικοποίησή της. Ενα κομμάτι, το εργοστάσιο με ένα μέρος των μεταλλείων, προτείνεται να ιδιωτικοποιηθεί άμεσα, «καθαρό» από υποχρεώσεις, ληξιπρόθεσμα χρέη, αποζημιώσεις, κεκτημένα των εργαζομένων και με προνόμια όπως η φτηνή Ενέργεια. Το άλλο κομμάτι προβλέπεται να φορτωθεί όλες τις υποχρεώσεις, να μπει σε εκκαθάριση εν λειτουργία και όταν «καθαρίσει», να δοθεί και αυτό σε ιδιώτες.
Και τα δύο σχέδια θεωρούν δεδομένο ότι ο ορυκτός πλούτος της χώρας θα παραμείνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από επιχειρηματικούς ομίλους. Δεύτερον, μιλάνε για εκκαθάριση, που σημαίνει αναπροσαρμογές σε βάρος των εργαζομένων, των θέσεων εργασίας, ακόμα και σε βάρος των παραγωγικών δυνατοτήτων που έχει η εταιρεία.
Σε κάθε περίπτωση, οι εργαζόμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα νέο γύρο επίθεσης. Η αποτελεσματικότητα του αγώνα τους θα κριθεί από την αποφασιστικότητα με την οποία θα απαντήσουν στα ψευτοδιλήμματα κράτους και εργοδοσίας, από το πλαίσιο πάλης και τη γραμμή που θα κυριαρχήσει στην πάλη τους, αξιοποιώντας και την πείρα από την παλιότερη και νεότερη ιστορία της ΛΑΡΚΟ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου