ΛΑΡΚΟ το τέλος μιας εποχής και η αρχή μιας νέας

Του Δρ. Α. Αποστολίκα

Στις 15 Μαϊου 1952  ο οραματιστής και πρωτοπόρος επιχειρηματίας Πρόδρομος Αθανασιάδης Μποδοσάκης  του οποίου, η διορατικότητα, το επιχειρηματικό πνεύμα και το πάθος του για την πατρίδα ήταν αδιαμφισβήτητα έγραφε: Σήμερα ανοίχθηκαν οι φάκελοι του διεθνούς διαγωνισμού και αναδειχθήκαμε εμείς πλειοδότες. Αγωνίσθηκα στήθος προς στήθος με τους Ιταλούς, οι οποίοι, βάσει ορισμένων δικαιωμάτων τους από την περίοδο της Κατοχής, διεκδικούσαν για τον εαυτό τους τα μεταλλεία. Η Λάρυμνα παρ΄ ολίγον να χαθεί για την Ελλάδα. Το Υπουργείο Συντονισμού προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό, αν και υπήρχαν ελληνικές προτάσεις για την εκμετάλλευση του μεταλλείου και παρ΄ όλο που γνώριζαν ότι το νικέλιο είναι στρατηγικό μέταλλο, το οποίο δεν θα έπρεπε να περιέλθει σε ξένους. Ευτυχώς που τελικά κερδίσαμε την υπόθεση. Τώρα ανοίγεται για την ελληνική οικονομία λαμπρή προοπτική. Έχω πλήρη συναίσθηση ότι αναλαμβάνω μεγάλη ευθύνη, αλλά, επειδή πρόκειται για καθαρά εθνική υπόθεση, την αναλαμβάνω με αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση.

Μια νέα αισιόδοξη εποχή άρχιζε για την αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου, χρειάστηκε όμως να παρέλθουν αρκετά χρόνια έως ότου η προσπάθεια αυτή αποδώσει. Η επένδυση πέρασε από σαράντα κύματα, η μέθοδος Krupp που χρησιμοποιήθηκε αρχικά δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, με αποτέλεσμα να υπάρξει σύγκρουση μεταξύ του Μποδοσάκη και του Krupp, να βαλτώσει η επένδυση και να κινδυνεύσει να ακυρωθεί πριν ολοκληρωθεί.

Στο διάστημα αυτό οι μεγαλύτεροι παραγωγοί νικελίου παγκόσμια, η καναδική International Nickel Company of Canada και η γαλλική Societe Le Nickel, εκδήλωσαν  έντονο ενδιαφέρον για τη Λάρυμνα και τα κοιτάσματά της. Οι δυσκολίες που αντιμετώπιζε την περίοδο εκείνη ο Μποδοσάκης, τον οδήγησαν να εξετάσει την περίπτωση συνεργασιών, βέβαια η οποιαδήποτε συνεργασία  δεν ήταν απλή υπόθεση και μάλιστα όταν η επιδίωξη των ξένων ήταν η απόκτηση της απόλυτης πλειοψηφίας της εταιρίας, για το λόγο αυτό ο Μποδοσάκης έκρινε απαραίτητο να ενημερώσει την ελληνική κυβέρνηση και να πληροφορηθεί τις απόψεις της για πιθανή συνεργασία με ξένες εταιρίες. Η θέση της ελληνικής κυβέρνησης ήταν να γίνει αποδοχή της πρότασης των ξένων και να προχωρήσει η συνεργασία.

Η μεγάλη στιγμή για την ΛΑΡΚΟ ήταν η 10^η  Απριλίου 1963, ημέρα που ιδρύθηκε η εταιρία και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της  Κυβερνήσεως το καταστατικό της με την επωνυμία Ανώνυμος Ελληνική Μεταλλευτική και Μεταλλουργική Εταιρία Λαρύμνης ΛΑΡΚΟ. Μια ημερομηνία ορόσημο για τη βιομηχανία που στις επόμενες πολλές δεκαετίες θα κατέχει δεσπόζουσα θέση  στο επιχειρείν της χώρας μας και έμελλε να αναδειχθεί σε κορυφαίο παράγοντα της βιομηχανικής ανάπτυξής της.

Η ΛΑΡΚΟ ιδρύθηκε με μετοχικό κεφάλαιο 7.000.000 δολαρίων, εκ των οποίων 1.500.000 ήταν η συμμετοχή της Societe Le Nickel και 5.500.000 της  Α.Ε.Ε.Χ.Π. και Λιπασμάτων. Στην πορεία εμφανίστηκαν οι πρώτες δυσκολίες, οι Γάλλοι πίστευαν ότι έχουν εμπλακεί σε μια επένδυση χωρίς προοπτικές, αντίθετα ο Μποδοσάκης ήταν αισιόδοξος και παρέμεινε σταθερός στην άποψη ότι η επιτυχία δεν θα αργούσε να έρθει. Αυτή η πίστη τον οδήγησε να προτείνει στους Γάλλους να αποχωρήσουν εξαγοράζοντας το μερίδιό τους με το ποσό των 1.500.000 δολαρίων, όσο και το ποσό που είχαν συμμετάσχει στο αρχικό μετοχικό κεφάλαιο της ΛΑΡΚΟ, η Societe Le Nickel έκανε αποδεκτή την προσφορά και αποχώρησε το 1968 από τη ΛΑΡΚΟ. Μετά την αποχώρηση της Le Nickel η Εταιρία περιήλθε στην αποκλειστική κυριότητα της  Α.Ε.Ε.Χ.Π. & Λιπασμάτων.

Θα απαιτηθεί όμως να περάσουν αρκετά χρόνια από τότε που ξεκίνησε η προσπάθεια το 1952 έως ότου παραχθεί το πρώτο νικέλιο, οι εγκαταστάσεις ολοκληρώθηκαν το 1965 και το πρώτο νικέλιο παράχθηκε το δεύτερο εξάμηνο 1966. Στα χρόνια λειτουργίας της απασχόλησε τρεις γενιές εργαζομένων, εξόρυξε 100.000.000 τόνους μεταλλεύματος και παρήγαγε 750.000 τόνους νικελίου, αξίας πολλών δις δολαρίων.

Σπουδαίες προσωπικότητες του μεταλλευτικού κλάδου αναδείχθηκαν μέσα από τη μακρόχρονη πορεία της, δεν είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό, δεν επιδίωξαν τη δημοσιότητα, αλλά παρέμειναν οι αφανείς ήρωες και εργάστηκαν αθόρυβα για να επιτύχει και να επιζήσει η ΛΑΡΚΟ για πολλές δεκαετίες. Είναι άνθρωποι από όλη την Ελλάδα, σε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας και σε όλους τους τόπους δραστηριότητας.

Δούλεψαν κάτω από σκληρές συνθήκες  στα πυρωμένα καμίνια της Λάρυμνας,  στα έγκατα της γης των υπόγειων στοών του Αγιάννη και των επιφανειακών εκμεταλλεύσεων της Εύβοιας, της Καστοριάς και των Σερβίων, κάνοντας κατάθεση ψυχής στον αγώνα της ανάδειξης της εταιρείας ως πρωτοπόρου επιχείρησης.

Κυρίαρχη στη μεταλλευτική και μεταλλουργική βιομηχανία η ΛΑΡΚΟ στηρίχθηκε σε μεταλλεύματα που βρίσκονται στη χώρα μας και εφάρμοσε πρωτοπόρες τεχνολογικές μεθόδους που αναπτύχθηκαν από επιστήμονες της πατρίδας μας. Έτσι εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες καθετοποιημένες βιομηχανίες παραγωγής σιδηρονικελίου παγκόσμια, η οποία περιλαμβάνει την εκμετάλλευση νικελιούχων κοιτασμάτων, μεταλλουργική επεξεργασία τους και εμπορία των προϊόντων της σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο κύκλος αυτός έκλεισε το 2020, η ΛΑΡΚΟ η ναυαρχίδα της ελληνικής μεταλλευτικής – μεταλλουργικής βιομηχανίας με τεράστια και αναμφισβήτητη προσφορά στην αναπτυξιακή πορεία της πατρίδας μας, μπήκε σε δύσκολα μονοπάτια με άγνωστη την τελική εξέλιξη της διαδικασίας  που επιλέχθηκε και της κατάστασης που διαμορφώθηκε.

Οι διαδικασίες βρίσκονται σε εξέλιξη, μετά τη διεκδίκηση του Δημοσίου περιουσιακών στοιχείων της ΛΑΡΚΟ, αναμένεται η απόφαση της Διαιτησίας που θα αποφασίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς του εργοστασίου και όλων των υποδομών της Λάρυμνας και μέρους των Μεταλλείων  του Αγίου Ιωάννη, προκειμένου να προχωρήσει η προκήρυξη διαγωνισμού για την εκποίηση του συνόλου του ενεργητικού της ή επί μέρους λειτουργικών συνόλων της επιχείρησης.

Σε περίπτωση που δεν ολοκληρωθεί η διαδικασία μεταβίβασης τουλάχιστον του εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) του συνόλου του ενεργητικού της εταιρίας εντός δώδεκα μηνών από τη θέση σε ειδική διαχείριση ή εντός εννέα μηνών από το πέρας της διαιτητικής διαδικασίας επίλυσης των διαφορών, τότε η ειδική διαχείριση θεωρείται ότι έχει λήξει και ο ειδικός διαχειριστής υποχρεούται να υποβάλει αίτηση πτώχευσης της επιχείρησης.

Όλα τα παραπάνω προβλέπονται στο άρθρο 21 του Νόμου 4664 του 2020.

Η διεκδίκηση περιουσιακών στοιχείων της ΛΑΡΚΟ εκ μέρους του Δημοσίου είναι ένα ιδιαίτερο νομικό θέμα  και από το αποτέλεσμα της Διαιτησίας θα κριθεί το πως θα διανεμηθεί το όποιο τίμημα επιτευχθεί κατά τη διαδικασία του πλειοδοτικού διαγωνισμού.

Η ΛΑΡΚΟ έχοντας μια πορεία, όχι πάντα εύκολη, χρειάστηκε πολλές φορές να δώσει μάχες επιβίωσης, όμως ποτέ δεν εγκατέλειψε την προσπάθεια για συνεχή ανάπτυξη και προσφορά στον τόπο μας. Με καίριες  και ορθές αποφάσεις μπορεί να πρωταγωνιστήσει για πολλά ακόμη χρόνια στην αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου και να συνεχίσει να συνεισφέρει τα μέγιστα στην οικονομία της χώρας μας. Ελπίδα και η ευχή, όλων όσων εμπλεκόμαστε στην αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου, είναι ότι στο τέλος της διαδρομής θα υπάρξει αυτή η προοπτική, γιατί ο τόπος έχει  ανάγκη την ΛΑΡΚΟ όπως και το σύνολο των επιχειρήσεων του εξορυκτικού κλάδου.

Του Δρ. Α. Αποστολίκα
ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ