Ορυκτά και Λάρκο

1.Τα τελευταία χρόνια και για διαφόρους λόγους η Ελλάδα εγκατέλειψε δύο βασικές πλουτοπαραγωγικές της πηγές, οι οποίες τη βοήθησαν επί αιώνες να ζήσει και να δημιουργήσει: το έδαφός της με την αγροτική παραγωγή και το υπέδαφός της με τη μεταλλευτική παραγωγή και τη βιομηχανία που στηρίχθηκε σε αυτήν.

Η ανάγκη για νέες παραγωγικές δραστηριότητες φέρνει ξανά στην επιφάνεια τον τεράστιο ορυκτό πλούτο της χώρας και την εκμετάλλευσή του, όπως είχε γίνει κατά κόρον πριν από μερικές δεκαετίες με πολύ θετικά αποτελέσματα.

«Η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από πετρελαιοπηγές διότι διαθέτει άφθονο νικέλιο!» έλεγε χαρακτηριστικά πριν από 50 χρόνια ο μακαρίτης Πρόδρομος Μποδοσάκης...

 αλλά από τότε κύλησε πολύ νερό στο Αιγαίο και στο Ιόνιο. Σήμερα η Ελλάδα έχει ανάγκη και τους υδρογονάνθρακες αλλά και τον ορυκτό της πλούτο, ώστε με σωστές παραχωρήσεις σε ιδιώτες και με απόλυτη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος να αντληθούν μεταλλεύματα συνολικής αξίας περίπου 28 δισ. ευρώ που βρίσκονται στο υπέδαφός της και κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) που είναι ο επίσημος φορέας του Δημοσίου για τον ορυκτό πλούτο της χώρας.

Κατά το ΙΓΜΕ στη χώρα μας κρύβεται ένα μικρό «Ελντοράντο» κάτω από το έδαφός της. «Πάνω από 450 τόνοι χρυσού, αλλά και πλήθος άλλων μετάλλων, είναι κρυμμένα στο υπέδαφος της Βόρειας Ελλάδας και αναξιοποίητα μέχρι σήμερα» λέει ο κ. Κ. Παπαβασιλείου, γενικός διευθυντής του ΙΓΜΕ.

Πρόκειται για βεβαιωμένα κοιτάσματα, όπως αποδεικνύουν οι έρευνες του Ινστιτούτου. Εκτός από χρυσό, στη Βόρεια Ελλάδα υπάρχουν πολλά ακόμα μέταλλα, σε αξιοποιήσιμες ποσότητες, που η συνολική τους αξία «φθάνει τα 28 δισ. ευρώ με βάση τις τρέχουσες τιμές μετάλλων» σύμφωνα με τον κ. Παπαβασιλείου.

Για παράδειγμα, υπάρχει ασήμι και ψευδάργυρος (μαζί με όλα τα κοιτάσματα χρυσού) στη Δράμα, την Ξάνθη και τη Χαλκιδική, μόλυβδος στις ίδιες περιοχές, αλλά και στις Σέρρες, χαλκός στην Ποντοκερασιά Κιλκίς, πλατινοειδή που μπορούν να δώσουν πλατίνα, μαγγάνιο, σιδηρονικέλιο που θεωρείται θαυματουργό για τη βαριά βιομηχανία της Δυτικής Ευρώπης και για τις εξαγωγές, αλλά και το γνωστό από την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας ουράνιο στη Δράμα. Σύμφωνα με τον κ. Παπαβασιλείου, «σε περισσότερα από 500 μέρη σε όλη την Ελλάδα υπάρχει πλήθος βιομηχανικών ορυκτών, από μπεντονίτη και σμύριδα ως περλίτη, χαλαζία, άστριους, καολίνη, μαγνησίτη και πυρίτιο που χρησιμεύει στους ηλεκτρονικούςυπολογιστές». Σε αρκετές περιοχές γίνεται εξόρυξη αλλά σε ακόμη περισσότερες η εκμετάλλευση έχει εγκαταλειφθεί και τώρα αρχίζει ξανά.

Ολα αυτά τα μέταλλα περιμένουν τους επενδυτές, Ελληνες ή ξένους, όχι βέβαια για να αγοράσουν το υπέδαφος (που ανήκει μόνον στο Ελληνικό Δημόσιο), αλλά για προσεκτικές συμβάσεις παραχώρησης με ολοκληρωμένους περιβαλλοντικούς όρους και μεγάλα αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες, όπως ήδη προγραμματίζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και κυρίως το υπουργείο Περιβάλλοντος.

«Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα ευρύτερο, πλούσιο κοιτασματοφόρο γεωγραφικό πλαίσιο. Στους γεωλόγους της Ευρώπης, μέσα από συνέδρια και έρευνες υπεδάφους,είναι “διάσημο” το βαλκανικό γεωλογικό τόξο,που εκτείνεται από τη Ρουμανία ως και την Τουρκία, με μεγάλα και πλούσια κοιτάσματα,που ήδη βρίσκονται σε εκμετάλλευση σε όμορες με την Ελλάδα χώρες»επισημαίνει ο γενικός διευθυντής του ΙΓΜΕ. Η Τουρκία ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια τρία μεταλλεία χρυσού, ενώ έχει δώσει αδειοδότηση για άλλα τέσσερα. Η Βουλγαρία έχει μπει και αυτή στην παραγωγή χρυσού με ένα εργοστάσιο σε λειτουργία και ένα δεύτερο υπό λειτουργία.

Επίσης Ρουμανία, Σερβία και Κόσοβο βρίσκονται σε διαδικασίες έρευνας και εκμετάλλευσης μεταλλείων. Στη χώρα μας έχουν ερευνηθεί από το κρατικό ΙΓΜΕ περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Ποντοκερασιά Κιλκίς, Αγκιστρο Σερρών, Φαρασινό Δράμας), ενώ υπάρχουν και άλλες που χρήζουν έρευνας, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξης κοιτασμάτων.

«Οι έρευνες του ΙΓΜΕ, για τις οποίες το Ινστιτούτο έχει δαπανήσει αρκετά εκατομμύρια ευρώ, έχουν δημιουργήσει πρωτογενές υπόβαθρο για τον “μεταλλευτικό χάρτη” της χώρας και αποτελούν τη βάση για επενδυτικές δραστηριότητες στον κλάδο»αναφέρει ο κ. Γ. Μαρκόπουλος διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Χρυσωρυχεία Θράκης, η οποία ασχολείται με την εξόρυξη χρυσού και ενδιαφέρεται και για άλλα μέταλλα στη Βόρεια Ελλάδα, κυρίως χρώμιο, μόλυβδο και ψευδάργυρο.

Οσον αφορά τον χρυσό, οι περιοχές στις οποίες βρίσκονται τα βεβαιωμένα και ερευνημένα κοιτάσματα είναι κυρίως στη Χαλκιδική (Στρατώνι, Ολυμπιάδα, Σκουριές), στις Σάπες της Κομοτηνής και στο Πέραμα της Αλεξανδρούπολης.

Για τα διαπιστωμένα κοιτάσματα χρυσού, συνολικής αξίας πάνω από 16 δισ. ευρώ, οι άμεσες επενδύσεις από τους τρεις ομίλους που ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν την εξορυκτική δραστηριότητα φθάνουν τα 2 δισ. ευρώ, δημιουργώντας 2.000 θέσεις εργασίας πρωτογενώς.

Ποιοι ψάχνουν στην Ελλάδα

ΑΝΗΚΕΙ κατά 95% στην καναδο-ρουμανική Εuropean Goldfields, ενώ το υπόλοιπο 5% ανήκει στην Ελλάκτωρ. «Κάθε χρόνο θα αποδίδουμε στο Ελληνικό Δημόσιο φόρους που θα φθάνουν τα 100 εκατ. ευρώ» λέει στο «Βήμα» ο κ. Μαρκ Ραχοβίδης , Καναδός ελληνικής καταγωγής και αντιπρόεδρος της Εuropean Goldfields. Το ύψος της επένδυσης ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη των μεταλλείων στην Ολυμπιάδα και στις Σκουριές.

Ο ετήσιος κύκλος εργασιών εκτιμάται να φτάνει τα 400 εκατ. ευρώ.

Στα ορυχεία της Ολυμπιάδας και των Σκουριών έχουν ανακαλυφθεί αποθέματα που φθάνουν στα 10 εκατ. ουγκιές χρυσού, ενώ τα άμεσα και έμμεσα έσοδα από τη λειτουργία των χρυσωρυχείων υπολογίζονται περίπου στα 10 δισ. ευρώ.

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ θέλει να αναπτύξει το έργο του Περάματος Εβρου, όπου υπολογίζεται ότι υπάρχουν 1 εκατ. ουγκιές χρυσού. Η επένδυση θα ξεπεράσει τα 120 εκατ. ευρώ, ενώ σε βάθος δεκαετίας θα επενδυθούν άλλα 180 εκατ. ευρώ. Οι άμεσες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν θα ανέρχονται σε 200.

«Σε τοπικό επίπεδο η κοινή γνώμη δεν είναι πλέον αρνητική. Διοργανώσαμε και ένα ταξίδι σε μεταλλουργεία χρυσού στη Φινλανδία όπου ήρθαν πολλοί σύλλογοι της περιοχής και είδαν ότι τηρούνται αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές» λέει στο «Βήμα» ο κ. Γ. Μαρκόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. Το 70% των κεφαλαίων θα επενδυθεί στην περιοχή της Θράκης, ενώ το Δημόσιο θα εισπράξει φόρους 120 εκατ. ευρώ. Η μητρική εταιρεία Εldorado Gold Corporation, από τον Κανάδα διαθέτει μεταλλεία χρυσού σε Κίνα, Τουρκία και Βραζιλία.

ΚΟΝΤΑ ΣΤΙΣ ΣΑΠΕΣ της Ροδόπης, η Μεταλλευτική Θράκης, η οποία ανήκει στην αυστραλιανή Cape Labert, θέλει να ξεκινήσει μια επένδυση που δεν προχώρησε δύο φορές στο παρελθόν με άλλους ιδιοκτήτες. Πρόκειται για μεταλλείο χρυσού αντίστοιχης δυναμικότητας με εκείνο του Περάματος, για το οποίο είχε εγκριθεί προμελέτη χωροθέτησης από το ΥΠΕΧΩΔΕ, η οποία απορρίφθηκε από το ΣτΕ πριν από τέσσερα χρόνια.

Οι Αυστραλοί θέλουν να επενδύσουν 100 εκατ. ευρώ σε έξι χρόνια, να αποδώσουν φόρους πάνω από 80 εκατ. ευρώ στο Ελληνικό Δημόσιο και να δημιουργήσουν 500 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.

Η χρυσοθηρία δεν είναι εύκολη υπόθεση στην Ελλάδα

Π ριν από περίπου 150 χρόνια οι χρυσοθήρες στην Καλιφόρνια και στο Αρκανσο ήταν πραγματικοί τυχοδιώκτες, δηλαδή κυνηγούσαν («δίωκαν») την τύχη τους: επέλεγαν ένα κομμάτι γης στην άκρη ενός ποταμού και άρχιζαν την έρευνα. Οταν μάλιστα παρουσιάζονταν ιδιοκτησιακά προβλήματα, τον λόγο είχαν τα… πιστόλια!

Σήμερα η κατάσταση ευτυχώς είναι διαφορετική, αφού οι μεταλλουργίες χρυσού υποβάλλουν αναλυτικές περιβαλλοντικές μελέτες, δίνουν αντισταθμιστικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες, με πρώτη την απασχόληση, και φροντίζουν για την αποκατάσταση του φυσικού τοπίου όταν αποχωρούν από μια εξόρυξη.

Παρ΄ όλα αυτά, μια μερίδα των τοπικών κοινωνιών στη χώρα μας είναι καχύποπτη και αντιδρά παρατεταμένα. Το ίδιο έχει συμβεί με τη μεταλλουργία χρυσού στη Χαλκιδική, η οποία πάντως βρίσκεται στην τελική στροφή: σε περίπου έναν μήνα από σήμερα, οι υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής θα έχουν ολοκληρώσει την επεξεργασία της τελικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την επένδυση του χρυσού της Χαλκιδικής και θα την προωθήσουν στην αρμόδια υπουργό κυρία Τίνα Μπιρμπίλη για αδειοδότηση.

Η κυρία Μπιρμπίλη, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», έχει θέσει τρεις όρους: την τήρηση των πιο αυστηρών περιβαλλοντικών προδιαγραφών, την αποκατάσταση του τοπίου από τις προηγούμενες εργασίες που είχαν γίνει πριν από χρόνια και τα σημαντικά αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.

Η πιο αναγνωρίσιμη «ατυχής» υπόθεση χρυσού είναι εκείνη της καναδικής ΤVΧ Gold, η οποία πούλησε τα δικαιώματα και έφυγε αιφνιδιαστικά μέσα σε ένα βράδυ το 2003, αφού απέτυχε να υλοποιήσει την επένδυση μεταλλουργίας χρυσού στη Χαλκιδική την οποία πάλευε πάνω από έξι χρόνια. Η αντίδραση των τοπικών φορέων της Χαλκιδικής και η εμπλοκή στο Συμβούλιο της Επικρατείας απέτρεψαν τότε την επένδυση, ενώ και η γραφειοκρατία έχει παίξει ρόλο, Στη διαδικασία της έγκρισης της τελικής ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος της Εuropean Goldfields (που είναι ο βασικός μέτοχος κατά 95% της Ελληνικός Χρυσός) κ. Στιβ Σαρπ από τη Ζυρίχη, επισημαίνει ότι «η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το έργο χρυσού στη Χαλκιδική αποτελείται από 3.500 σελίδες και είναι η μεγαλύτερη που υπήρξε ποτέ στην ιστορία του ελληνικού κράτους». Οι αντιδράσεις όμως από μέρος της τοπικής κοινωνίας της Χαλκιδικής συνεχίζονται. «Με την εξόρυξη χρυσούεπέρχεται καταστροφή μεγάλων εκτάσεων, απαιτούνται τεράστιες ποσότητες νερού, ενώ στην κατεργασία χρησιμοποιείται κυανιούχο νάτριο, το οποίο ως απόβλητο μολύνει εδάφη και ποτάμια» υποστηρίζει η κυρία Εύη Χρόνη, μηχανικός που παραθερίζει επί χρόνια στη Βόρεια Χαλκιδική. Οι μηχανικοί των εταιρειών χρυσού απαντούν ότι η τεχνολογία έχει προχωρήσει και τα τεχνικά θέματα έχουν επιλυθεί. Οι μονάδες χρειάζονται πλέον ελάχιστο νερό, καθώς χρησιμοποιούνται πρέσες ανακύκλωσης, ενώ τα απόβλητα δεν είναι σε υγρή μορφή (λίμνη τελμάτων), αλλά σε στερεά (ξηρή απόθεση), γεγονός που τα καθιστά ασφαλή.

Φουντώνει το ενδιαφέρον για ΛΑΡΚΟ

Τ ο νικέλιο και ο βωξίτης (από τον οποίο μέσω αλουμίνας παράγεται το αλουμίνιο) είναι δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις μεταλλευμάτων με μεγάλη ιστορία επενδύσεων, δημιουργίας θέσεων εργασίας, εξαγωγών και πλούτου, αλλά με διαφορετική κατάληξη. Τη στιγμή που η βιομηχανία του αλουμινίου ανθεί, το νικέλιο θεωρείται ότι έχει μεγάλες δυνατότητες, οι οποίες λόγω κρίσης ανακαλύπτονται εκ νέου.

Η εξαγγελία ιδιωτικοποίησης της ΛΑΡΚΟ και το ενδιαφέρον από το εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό είναι χαρακτηριστικά, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει και για τα ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα νικελίου στη Φλαμουριά Καστοριάς, τα επόμενα καλύτερα ύστερα από αυτά της Λάρυμνας που τροφοδοτούν τη ΛΑΡΚΟ.

Η ΛΑΡΚΟ για πολλές δεκαετίες ήταν η «ναυαρχίδα» του ομίλου Μποδοσάκη και το νικέλιο, τις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70, εθεωρείτο ένας από τους «πυλώνες» της ελληνικής βιομηχανίας. Τα μεταλλεία της Λάρυμνας άλλωστε ήταν γνωστά από την Αρχαιότητα, αλλά η σύγχρονη εκμετάλλευσή τους ξεκίνησε μόλις το 1901 από τον Αντώνιο Σταματιάδη.

Στη διάρκεια της Κατοχής Γερμανοί και Ιταλοί είχαν εκπονήσει μελέτες για το νικέλιο σχεδιάζοντας να το εκμεταλλευθούν για στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά ευτυχώς δεν πρόλαβαν.

Το 1952, έπειτα από διεθνή διαγωνισμό, η εταιρεία του Πρόδρομου Μποδοσάκη-Αθανασιάδη ΑΕΕ Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων αποκτά το δικαίωμα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων νικελίου της περιοχής. Ξεκινά τη δημιουργία εργοστασίου επεξεργασίας του νικελίου με παραγγελίες από τη γερμανική Κrupp.

Ομως μετά τον θάνατο του ιδρυτή της το 1979 δεν αντέχει στην πρώτη περιοδική κρίση των τιμών νικελίου και γίνεται προβληματική. Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80 η ΛΑΡΚΟ καταλήγει στους «κόλπους» του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ).

Το 1989 εκκαθαρίζεται η παλαιά ΛΑΡΚΟ και ιδρύεται η νέα ΛΑΡΚΟ με μετόχους την Εθνική Τράπεζα (35%), τη ΔΕΗ (περίπου 30%) και τον ΟΑΕ.

Την περίοδο 2000-2001 υλοποιείται το επενδυτικό πρόγραμμα 20 εκατ. ευρώ με αποτέλεσμα η εταιρεία να επανέλθει στην κερδοφορία εκμεταλλευόμενη την κυκλική ανοδική πορεία των τιμών νικελίου. Τον Ιούλιο του 2006 (όταν τα κέρδη της εταιρείας, περίπου 80 εκατ. ευρώ, προεξοφλήθηκαν πάμφθηνα από την τότε διοίκηση) έγινε προσπάθεια χωρίς πολλή δημοσιότητα να «μεταβιβαστεί» η ΛΑΡΚΟ, αφού αποτιμήθηκε τότε το 70% του μετοχικού κεφαλαίου της σε μόλις 115 εκατ. ευρώ. Οι αντιδράσεις πάντως και οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων απέτρεψαν το εγχείρημα.

 

2.Μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες του ελλαδικού χώρου είναι η ΛΑΡΚΟ, η οποία δραστηριοποιείται στην εξόρυξη σιδηρονικελίου. Οι βασικές της εγκαταστάσεις βρίσκονται στην Λάρυμνα Φθιώτιδας όπου γίνεται η επεξεργασία του μεταλλεύματος ενώ οι εξορύξεις πραγματοποιούνται σε Κεντρική Εύβοια, Βοιωτία και Καστοριά. Το σιδηρονικέλιο αποτελεί το βασικό στοιχείο για την παραγωγή ανοξείδωτων σκευών και η ΛΑΡΚΟ αποτελεί βασική προμηθεύτρια πολυεθνικών κολοσσών.

Από την ετήσια (2006) οικονομική αναφορά της εταιρείας παρατηρείται ότι η ετήσια παραγωγή της κυμαίνεται στους 18.000 τόνους σιδηρονικέλιο και διατηρεί 40% μερίδιο παραγωγής πανευρωπαϊκά κατατάσσοντάς την στις πέντε μεγαλύτερες παγκοσμίως. Οι εξαγωγές της αποτελούν το 2,1% των συνολικών εγχώριων εξαγωγών και είναι η μεγαλύτερη μεταλλουργική εταιρεία από άποψη εγκαταστάσεων (πλην Ρωσίας) στην Ευρώπη. Επίσης η μετοχική της σύνθεση κατανέμεται ως εξής: Εθνική Τράπεζα 36%, ΔΕΗ 28% και Υπουργείο Οικονομικών 36%, συνεπώς μιλάμε για μια ουσιαστικά κρατική εταιρεία.

Με την παράθεση των οικονομικών και παραγωγικών στοιχείων γίνεται αντιληπτό ότι η ΛΑΡΚΟ αποτελεί έναν από τους βασικότερους βραχίονες του κρατικού οικονομικού σχεδιασμού. Αυτή της η δυναμική ισοδυναμεί με το να συμπεριφέρεται ως «κράτος εν κράτει» στις περιοχές όπου έχει τα μεταλλεία της.

Η ΛΑΡΚΟ, όντας προβληματική εταιρεία του ομίλου Μποδοσάκη, περιήλθε στο Δημόσιο στα μέσα του ‘80, με το κραυγαλέο νόμο περί προβληματικών εταιρειών. Ας θυμηθούμε, όμως, τι έγραφε η Ε.Ο. 17Ν στις 22/02/1988 μετά την εκτέλεση του Αθανασιάδη-Μποδοσάκη: «Ένας απ’ τους σημαντικότερους καπιταλιστικούς ομίλους (…) είναι ο όμιλος Μποδοσάκη-Αθανασιάδη. Σήμερα διευθύνεται απ’ τον ανεψιό, και κύριο κληρονόμο του Μποδοσάκη, βασικό μέτοχο του ομίλου, Αλέξανδρο Αθανασιάδη-Μποδοσάκη. Ο κύριος αυτός, αφού συγκέντρωσε τεράστιο πλούτο για λογαριασμό του ομίλου, με τη σκληρή κι απάνθρωπη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης στα κάτεργά του στα Μαντεμοχώρια της Λάρκο, όπως και στα μπαρουτάδικα της Πυρκάλ, (…) οδήγησε τόσο την Πυρκάλ, όσο και τη Λάρκο στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, με δεκάδες δις χρέη (…) Στα Μαντεμοχώρια οι μεταλλωρύχοι υποχρεώνονταν να κατεβαίνουν στις υπόγειες στοές και να βγάζουν το μετάλλευμα, χωρίς κανένα μέτρο προφύλαξης της υγείας τους με αποτέλεσμα να αναπνέουν τη σκόνη του μεταλλεύματος. Αυτή έμπαινε στα πνευμόνια τους και τα ‘καιγε σιγά-σιγά. Έτσι έπαθαν πνευμονοκονίαση, έγιναν χαλικωμένοι. Εκατοντάδες μεταλλωρύχοι έπαθαν πνευμονοκονίαση. Απ’ αυτούς οι μισοί πέθαναν στα 5 πρώτα χρόνια σε ηλικία 30-45 χρόνων. Οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν στον αργό θάνατο με συντάξεις πείνας, όντας ανάπηροι αφού ανάπνεαν με δυσκολία. Μόνο σε 2 χωριά στη δεκαετία του ’70, πέθαναν από την πνευμονοκονίαση 110 μεταλλωρύχοι. (Μιλάμε για τη δεκαετία του ’70, γιατί τα πάρα πάνω στοιχεία προκύψανε από έρευνες γιατρών που έγιναν τότε ενώ δεν έχουμε στοιχεία για θανάτους που θα υπήρξαν ασφαλώς και μετά). Στα κάτεργα της ΛΑΡΚΟ, τη δεκαετία του ’70 σκοτώθηκαν 15 εργάτες και σακατεύτηκαν άλλοι 1.000».

Από τότε «όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλο τα ίδια μένουν»…

Εκτός από τα παραπάνω, σήμερα, η ΛΑΡΚΟ διαπράττει δυο μορφών ρυπάνσεις: η μία πραγματοποιείται στις περιοχές εξόρυξης και η δεύτερη στη θαλάσσια περιοχή του βόρειου ευβοϊκού, όπου η εταιρεία εναποθέτει τη λεγόμενη «σκουριά». Τελευταία, η ΛΑΡΚΟ ζητά από το Δημόσιο να της παραχωρηθούν για εκμετάλλευση 4.000 στρέμματα στην Κεντρική Εύβοια, εκ των οποίων τα 1.800 στρέμματα αποτελούν σπάνιο είδος δάσους κεφαλληνιακής ελάτης. Οι κάτοικοι των γύρω περιοχών αντέδρασαν έντονα από τη πρώτη στιγμή μη υποκύπτοντας και στις οικονομικές παροχές που έταζε στα καφενεία των χωριών η περιφερόμενη κουστωδία των διευθυντάδων.

Φυσικά παντού υπάρχουν και οι «δωσίλογοι», όπως μέλη του δημοτικού συμβουλίου Μεσσαπίας, οι οποίοι δεν δέχθηκαν να εκδοθεί αρνητική απόφαση για τη ΛΑΡΚΟ. Στις αρχές του Οκτώβρη (Σημ: του 2007), σε συνεδρίαση νομαρχιακού συμβουλίου Ευβοίας, η έντονη παρουσία κατοίκων, οικολόγων κ.ά. υποχρέωσε τους παριστάμενους να γνωμοδοτήσουν αρνητικά στα σχέδια της εταιρίας. Στη συγκεκριμένη συνεδρίαση, διευθυντικό στέλεχος της ΛΑΡΚΟ, μιλώντας με ωμό και εξουσιαστικό τρόπο, είπε: «αποφασίστε εάν θέλετε ανάπτυξη και εργασία, γιατί εάν το κόστος παραγωγής είναι μεγάλο θα υπάρξουν αναγκαστικά απολύσεις και στην εσχάτη περίπτωση ενδέχεται να αποχωρήσουμε από το νομό». Ήταν η στιγμή που ένα μεγαλόστομο και οργίλο ΤΣΑΚΙΣΤΕΙΤΕ ΚΑΙ ΦΥΓΕΤΕ ακούστηκε στην αίθουσα. Άλλωστε και παλαιότερα στελέχη της εταιρείας διακήρυτταν ότι έχουν τη δύναμη να μετακινήσουν ολόκληρα χωριά. Ας το επιδιώξουν… Πάντως τη τελική απόφαση θα τη πάρει το έντιμο(!) ΥΠΕΧΩΔΕ.

Οι μέχρι σήμερα καταστροφές από την εξόρυξη σιδηρονικελίου είναι οι εξής: κόψιμο χιλιάδων δέντρων, αποψίλωση δασών, τεράστιες ποσότητες από μπάζα που καλύπτουν ολόκληρες πλαγιές, καταστροφή υδροφόρου ορίζοντα, διάνοιξη δρόμων για τα βαρέα οχήματα.

Αλλά όπως είπαμε αυτή είναι μόνο η μια πλευρά του κακού, η άλλη είναι στη ρύπανση του βόρειου ευβοϊκού από τη σκουριά (σκωρία) που είναι υπόλειμμα της επεξεργασίας του μεταλλεύματος. Σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ η σκουριά περιλαμβάνει βαρέα μέταλλα όπως νικέλιο, χρώμιο, κάδμιο και υδράργυρο. Υπολογίζεται ότι από τα 2 εκατ. τόνους σκουριάς που παράγεται κάθε χρόνο, το 1 εκατ. τουλάχιστον ρίχνεται στο βόρειο ευβοϊκό, ενώ το υπόλοιπο πωλείται σε τσιμεντοβιομηχανίες ή ως υλικό αμμοβολής. Η ρίψη γίνεται μέσω δυο φορτηγίδων-πλοίων που αποπλέουν από τη Λάρυμνα, με καθ’ όλα νόμιμο τρόπο αφού το κράτος χορηγεί διαρκώς άδειες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1998 η εκάστοτε κυβέρνηση υπόσχεται ότι η ρίψη αποβλήτων θα τερματιστεί το 2000, 2001, 2004, 2007… Όπως έχει καταγραφεί και σε σχετικές επιστημονικές μελέτες, η απόρριψη της σκουριάς έχει προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στο θαλάσσιο περιβάλλον και στους οργανισμούς που ζουν στην περιοχή. Από διάφορες μετρήσεις κι αναλύσεις που έχουν γίνει στα αλιεύματα της περιοχής προκύπτει ότι η περιεκτικότητά τους σε τοξικά βαρέα μέταλλα είναι τόσο υψηλή, που η μακρόχρονη κατανάλωσή τους ενέχει κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Κατά τ’ άλλα οι ψαρέμποροι διαφημίζουν μεγαλοφώνως τη νόστιμη πραμάτεια τους, τα «ψάρια ευβοϊκού»…

Πρόσφατα, η ΛΑΡΚΟ ζήτησε και πήρε έκταση δίπλα από το εργοστάσιό της για να αποθέτει και εκεί τα υπολείμματα της βιομηχανικής της παραγωγής. Η έκταση αυτή βρίσκεται διπλά σε αρχαιολογικό χώρο και σε «καταφύγιο άγριας ζωής». Η ακραία και προκλητική στάση της εταιρείας προκάλεσε την «αντίδραση» του επίτροπου για το περιβάλλον στην Ε.Ε. Στ. Δήμα, ο οποίος, μέσω του θεσμικού ρόλου που κατέχει, προωθεί, συνολικότερα, μια ωραιοποιημένη και προσχηματική έξωθεν καλή μαρτυρία για την περιβαλλοντική πολιτική της Ε.Ε., αλλά κυρίως αποσκοπεί στην αποσυμπίεση της κοινωνικής δυσαρέσκειας και οργής με διάφορες «παρεμβάσεις».

Μέσα σε όλη αυτή τη ρυπογόνο κατάσταση, είναι αναμενόμενη και η οσμή των «σκανδάλων» που ευδοκιμούν σε κάθε δημόσια επιχείρηση. Με την ανοχή των διορισμένων κομματικών συμβούλων, η διευθυντική ελίτ προπωλούσε σε εξευτελιστικές τιμές το νικέλιο παρουσιάζοντας απώλειες εσόδων μέχρι και 60%. Την ίδια στιγμή οι μηνιαίες τους αποδοχές κυμαίνονται από 5.000 έως 10.000 ευρώ, ενώ στο Δ.Σ. της εταιρείας συναντάμε δήμαρχο της κεντρικής Εύβοιας που με ελαφριά καρδιά, αλλά βαριά τσέπη, τάχθηκε υπέρ της επέκτασης της ΛΑΡΚΟ και αποτέλεσε τη μοναδική παραφωνία από το σύνολο των αντιδράσεων.

Αλλά, από ότι φαίνεται ένα μεγάλο κομμάτι του τοπικού πληθυσμού παρουσιάζεται ωριμότερο ώστε να μην υποκύψει στις επιδιώξεις των κυρίαρχων, κατανοώντας μάλλον καλύτερα, ότι επιτέλους τα «παθήματα έγιναν μαθήματα» και ότι δεν πρέπει να δίνουν εμπιστοσύνη στα λόγια κανενός εκφραστή της κρατικής —πολιτικής ή οικονομικής-εξουσίας.

 3.Από τη μια λοιπόν έχουμε κάποιες λίγες δεκάδες θέσεις εργασίας στα μεταλλεία της ΛΑΡΚΟ στην Εύβοια.


Από την άλλη, έχουμε μια περιοχή που μέρα με την μέρα αργοπεθαίνει. Ο υδροφόρος ορίζοντας της Κεντρικής Εύβοιας μέρα με την μέρα αχρηστεύεται από βαρέα μέταλλα και εξασθενές χρώμιο. Τα χωράφια της Μεσσαπίας και της γύρω περιοχής μετατρέπονται σε γη χωρίς καμιά παραγωγική αξία. Ήδη δεκάδες χιλιάδες αγρότες της Μεσσαπίας και της γύρω περιοχής γεύονται τις πρώτες επιπτώσεις της ρύπανσης της γης τους από τη ΛΑΡΚΟ, από τη μεγάλη μείωση της ζήτησης των αγροτικών προϊόντων της Μεσσαπίας στις αγορές. Τα ψάρια του Ευβοϊκού σύμφωνα με επιβεβαιωμένες μελέτες έχουν μεγάλες περιεκτικότητες σε βαρέα μέταλλα.
Ένα τεράστιο περιβαλλοντικό έγκλημα που παραμένει ατιμώρητο! Ή πώς ο ρυπαίνων δεν πληρώνει … ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗ. Από το “Δαίμονα της Οικολογίας” 13.09.2009Τα παραγόμενα ψάρια από τους ιχθυογεννητικούς σταθμούς της περιοχής έχουν ελεγχθεί άραγε;


Τελικά μήπως ως τοπική κοινωνία πρέπει να επανεξετάσουμε το ισοζύγιο της συνεισφοράς της ΛΑΡΚΟ στην οικονομία της περιοχής και της χώρας αν θέλετε και από την άλλη την περιβαλλοντική καταστροφή που έχει επιφέρει στην περιοχή μας;
Μήπως αυτό το ισοζύγιο γίνεται επικίνδυνα αρνητικό για την υγεία μας και το μέλλον του τόπου μας;
Μήπως ήρθε η ώρα να σκεφθούμε και να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια απασχόληση κάποιων δεκάδων ή και εκατοντάδων θέσεων εργασίας και την μελλοντική ερήμωση της περιοχής μας;

  ΑΠΟ ΓΑΙΑ ΜΕΣΣΑΠΙΩΝ

ΘΕΜΑ: Ανεξέλεγκτη θεσμική και ουσιαστική λειτουργία της ¨ΛΑΡΚΟ¨

Επί 43 σχεδόν χρόνια, η εταιρεία ¨ΛΑΡΚΟ Α.Ε." δραστηριοποιείται στην Κεντρική Εύβοια (Μεσσαπία), με κύριο αντικείμενο την εξόρυξη σιδηρονικελιούχου μεταλλεύματος. Από το έτος 1982 έχει υπαχθεί στον Ο.Α.Ε. και έκτοτε είναι συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου στο μεγαλύτερο ποσοστό της.

Καθ’ όλο τούτο το διάστημα, οι διοικήσεις της εταιρείας έχουν επιδείξει συμπεριφορά κατακτητή απέναντι στον τοπικό πληθυσμό και το φυσικό περιβάλλον, δεδομένου ότι ο τρόπος της εξόρυξης είναι απολύτως ανεξέλεγκτος και πέρα ως πέρα ληστρικός, με συνέπεια την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και την καταστροφή του φυσικού κάλλους της περιοχής, που κατά τη μεγαλύτερή της έκταση καλύπτεται από παρθένα δάση ελάτης.

Επιπλέον, ο εμπλουτισμός του μεταλλεύματος, η μεταφορά και η φόρτωσή του στα καράβια για την επεξεργασία στο εργοστάσιο της Λάρυμνας, είναι ενέργειες που αντικειμενικά κινούνται στα όρια της παρανομίας. Η σκουριά, η οποία στη συνέχεια απορρίπτεται εγκληματικά στον Ευβοϊκό Κόλπο, νεκρώνει συν τω χρόνω τη θάλασσα, ενώ παράλληλα είναι τραγικές οι συνέπειες για τον υδροφόρο ορίζοντα και τις αγροτικές καλλιέργειες.

Οι εκάστοτε διοικήσεις της εταιρείας ακολουθούν διαχρονικά μια αποικιοκρατική πολιτική, η οποία απέβλεπε πάντα στην προώθηση είτε συντεχνιακών είτε εσωτερικών εμπορικών συμφερόντων, αδιαφορώντας πλήρως και προκλητικότατα για το ότι η εταιρεία είναι υπερχρεωμένη και η λειτουργία της επιβαρύνει έμμεσα όλους τους Έλληνες φορολογούμενους.

Στους τόσο δύσκολους καιρούς για τη χώρα μας, όταν υποχρεωνόμαστε οι πολίτες να πληρώσουμε τις λανθασμένες πολιτικές των κυβερνήσεων της τελευταίας 20ετίας, η ΛΑΡΚΟ επιλέγει να κατασπαταλά το δημόσιο χρήμα, καταργώντας κάθε έννοια λογικής και ηθικής. Συγκεκριμένα, κατά το χρονικό διάστημα 2005-2008, η τότε διοίκηση της εταιρείας επέλεξε να διαθέτει το μετάλλευμα σε συγκεκριμένο προμηθευτή έναντι της εξευτελιστικής τιμής των 17.500 δολαρίων ανά χιλιόλιμπρα, όταν στη διεθνή αγορά η τιμή του ξεπερνούσε το ποσό των 50.000 δολαρίων. Κι όμως, για το τεράστιο αυτό σκάνδαλο, απ' όσο γνωρίζουμε δεν έχει τιμωρηθεί κανείς μέχρι τώρα.

Πέραν τούτων, από την εφαρμογή αρχικά του ¨ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ¨ και σήμερα του ¨ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ¨, οι διοικήσεις της εταιρείας με "θεμιτά" και αθέμιτα μέσα, άλλοτε άμεσα και άλλοτε έμμεσα, φροντίζουν να έχουν υπό τον έλεγχό τους τον Α' βαθμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με αποτέλεσμα μέχρι τώρα να μην έχουν αφενός προκύψει ανταποδοτικοί πόροι υπέρ του Δήμου και, αφετέρου, τα ανοιχτά ορυχεία να έχουν καταστεί αποδέκτες απόρριψης υγρών τοξικών βιομηχανικών αποβλήτων κατά κύριο λόγο, χωρίς να αντιδρά κανένας ¨αιρετός¨ Δήμαρχος. Ένα ακόμα δείγμα της ασυνειδησίας αποτελεί και η μυστική συμφωνία που είχε συναφθεί εγγράφως το έτος 2006 μεταξύ του τότε Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ και της διοίκησης της ΛΑΡΚΟ, ώστε η ανεπεξέργαστη λυματολάσπη από την Ψυτάλλεια να αποτίθεται στα ανοιχτά ορυχεία της εταιρείας στη Μεσσαπία.

Είναι εξωφρενικό, επίσης, ότι με την ανάληψη των καθηκόντων της, η σημερινή διοίκηση της εταιρείας, όπως και η προηγούμενη, προχώρησε στην αύξηση των διευθυντικών θέσεων, τη στιγμή που η όλη λειτουργία της, αν δεν επιφέρει ζημιές, σίγουρα κινείται μεταξύ της μηδενικής ή ασήμαντης κερδοφορίας. Εκτός αυτού, μάλιστα, έδωσε αυξήσεις και πριμ παραγωγικότητας ακόμα και σε υπαλλήλους της που επί 12 χρόνια απουσίαζαν, ενώ από τα τέλη του 2010 και ύστερα προσέλαβε περίπου 45 άτομα, τα οποία είχαν επιστρατευτεί στις δημοτικές εκλογές είτε ως υποψήφιοι σύμβουλοι είτε ως προπαγανδιστές υπέρ του συγκεκριμένου συνδυασμού που πλειοψήφησε, έχοντας την απροκάλυπτη στήριξη της εταιρείας ΛΑΡΚΟ.

Σε μια εποχή που η ανεργία ιδίως των νέων έχει εκτοξευτεί στα ύψη, που η οικονομία χειμάζεται και οι πολίτες ταλανίζονται από την ακρίβεια, τις περικοπές συντάξεων και μισθών, την αύξηση της άμεσης και έμμεσης φορολογίας, η εταιρεία ΛΑΡΚΟ, με περισσή αλαζονεία και πρωτοφανή αμοραλισμό, καταδυναστεύει την τοπική κοινωνία, με αποκλειστικό σκοπό την ικανοποίηση ιδίων οικονομικών και κομματικών συμφερόντων και την εξυπηρέτηση συντεχνιακών προνομίων.

Κατόπιν τούτων κι ενώ η τοπική κοινωνία μοιάζει καζάνι που βράζει, θεωρούμε ότι αποτελεί αυτονόητο χρέος της Ελληνικής Πολιτείας η άμεση αναζήτηση και απόδοση ευθυνών, ώστε να λογοδοτήσει επιτέλους η έως τώρα υπεράνω του νόμου εταιρεία για το σύνολο των βλαπτικών ενεργειών της εις βάρος του περιβάλλοντος, της τοπικής κοινωνίας και της εθνικής οικονομίας.

Aπο: kyparissichalkidas