Στα ύψη η μαύρη εργασία

Σε υψηλά επίπεδα η αδήλωτη εργασία σύμφωνα με τα στοιχεία πενταμήνου του ΣΕΠΕ. Μείωση των εργατικών ατυχημάτων και αύξηση των εργατικών διαφορών

Μεγάλης έκτασης αδήλωτη εργασία, η οποία πάντως εμφανίζει μείωση κατά κλάδους, μείωση των εργατικών ατυχημάτων, ιδιαίτερα των θανατηφόρων, αύξηση των εργατικών διαφορών και μείωση των διοικητικών προστίμων με αντίστοιχη αύξηση των ποινικών διώξεων, προκύπτουν από τα στοιχεία δράσης του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για το α' πεντάμηνο 2011.

Η αδήλωτη εργασία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, κυρίως για τους αλλοδαπούς εργαζομένους, όμως εμφανίζει μείωση κατά κλάδους, από το 35% και 38% στο 26%. Οι τακτικοί έλεγχοι οι οποίοι διενεργούνται από τα μεικτά κλιμάκια, της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) του Ι.Κ.Α. και του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας ήταν δειγματοληπτικοί και στοχευμένοι στους κλάδους της νυχτερινής διασκέδασης των Café bar, της καθαριότητας, στους κλάδους των κατασκευών της εστίασης φιλοξενία και στις υπηρεσίες ασφαλείας (security). Πρόκειται για κλάδους, στους οποίους παρατηρούνται υψηλά ποσοστά ανασφάλιστης εργασίας.

Για τον εντοπισμό αδήλωτης εργασίας, διενεργήθηκαν έλεγχοι σε 7.085 επιχειρήσεις που αντιστοιχούν στο 1% περίπου των συνολικών επιχειρήσεων στη χώρα. Από τους 24.350 εργαζόμενους οι 7.133 ήταν ανασφάλιστοι. Οι 2.894 είναι αλλοδαποί, που αντιπροσωπεύουν το 39,26% σε σχέση με το συνολικό αριθμό των αλλοδαπών εργαζομένων, ο οποίος ανέρχεται στους 7.372 για τις επιχειρήσεις που πραγματοποιήθηκαν οι έλεγχοι.

Οι ημεδαποί ανασφάλιστοι είναι 4.239, ποσοστό 24,97% των 16.978 συνολικά εργαζόμενων ημεδαπών στις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν.

Επιβλήθηκαν πρόστιμα τα οποία ανέρχονται στα 4.263.500 ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνονται πρόστιμα για παραβάσεις της Εργατικής νομοθεσίας.

Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Επιθεώρησης πραγματοποίησαν συνολικά σε όλη τη χώρα 11.077 ελέγχους και επέβαλαν 4.050 κυρώσεις (888 μηνύσεις, 1.138 μηνυτήριες αναφορές και 2.024 πρόστιμα συνολικού ύψους 4.281.955 ευρώ). Στην ίδια περίοδο, διενεργήθηκαν 9.092 εργατικές διαφορές, από τις οποίες επιλύθηκαν οι 4.318 και καταβλήθηκαν στους εργαζόμενους 8.200.264 ευρώ.

Ο αριθμός των ελέγχων εμφανίζεται μειωμένος σε ποσοστό 22,15%, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2010 και 14,88% σε σχέση με εκείνη του 2009, ενώ αυξημένες εμφανίζονται οι ποινικές κυρώσεις (μηνύσεις, μηνυτήριες αναφορές).

Γενικότερα από την εξέταση των στατιστικών στοιχείων προκύπτει αύξηση σε σχέση με το 2010 των ποινικών κυρώσεων (μηνύσεων και μηνυτήριων αναφορών) και κατά 1,2%, μείωση κατά 16,80% των διοικητικών κυρώσεων (πρόστιμα) για παραβάσεις στους χώρους εργασίας και μείωση των ποσών που έχουν επιβληθεί από πρόστιμα κατά 5,20%.

Σύμφωνα με τα στελέχη του Υπουργείου Εργασίας η διαφορά οφείλεται στο ότι οι έλεγχοι που διενεργήθηκαν κατά το 2011 είναι ποιοτικότεροι και πιο στοχευμένοι με αποτέλεσμα να οδηγούν στον ταχύτερο εντοπισμό και την άμεση τιμωρία των παραβατών. Επιπλέον κατά τη διενέργεια των ελέγχων οι Επιθεωρητές Εργασίας, επιλέγουν συχνότερα την υποβολή μηνύσεων στους παραβάτες, αποφεύγοντας την επιβολή προστίμων, ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις που δοκιμάζονται από την οικονομική κρίση.

Εργασιακές σχέσεις

Το είδος των παραβάσεων που εντοπίζουν οι Κοινωνικοί Επιθεωρητές, είναι ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί στις εργασιακές σχέσεις, των όρων εργασίας και των μορφών απασχόλησης.

Παρατηρείται αύξηση των εργατικών διαφορών κατά το α' πεντάμηνο του 2011, κατά 4,40% και 9,41% σε σχέση με το 2010 και 2009, αντίστοιχα. Το 47,49% των διαφορών αυτών επιλύθηκε με συμφιλιωτική παρέμβαση της Επιθεώρησης.

Η αύξηση κατά 8,44% σε σχέση με πέρσι και κατά 8,60% σε σχέση με το 2009 παρουσιάζουν οι επιλυθείσες εργατικές διαφορές, σε συνδυασμό με τις αυξήσεις στα καταβληθέντα στους εργαζόμενους χρηματικά ποσά (ποσοστό 9,77 % το 2010, και 25,54% το 2009), αναδεικνύει, σύμφωνα με τα στελέχη του Υπουργείου Εργασίας, τη σημασία του διαμεσολαβητικού ρόλου του Σ.ΕΠ.Ε.

Οι κυριότερες παραβάσεις αφορούν μη καταβολή αποδοχών (κυρίως σε εμπορικά καταστήματα), απολύσεις χωρίς καταβολή αποζημίωσης, οφειλές αποδοχών αδείας και επιδομάτων αδείας, μη χορήγηση αναλυτικών εκκαθαριστικών σημειωμάτων στους μισθωτούς κατά την εξόφληση των αποδοχών τους, εξαναγκασμό υπογραφής εξοφλητικών αποδείξεων και καταβολή μικρότερου ποσού, παραβίαση ωραρίου (παράβαση που διαπράττουν συχνά οι τράπεζες επικαλούμενες ταμειακό λάθος) και απασχόληση σε ημέρα ανάπαυσης (repo). Ακόμη, μη κατάθεση στις αρμόδιες Υπηρεσίες ή μη ανάρτησή σε εμφανές σημείο στους χώρους εργασίας, των πινάκων προσωπικού και των ωρών εργασίας ή των προγραμμάτων εργασίας από τις επιχειρήσεις όταν λειτουργούν με τη διαδοχική εναλλαγή περισσότερων της μιας ομάδας εργαζομένων ή όταν έχουν κυλιόμενες ημέρες αναπαύσεως ή είναι συνεχούς λειτουργίας με εναλλασσόμενες βάρδιες. Επίσης, παράνομη υπερωριακή απασχόληση, μη χορήγηση εβδομαδιαίας και αναπληρωματικής ανάπαυσης όπως και μη χορήγηση της αδείας στους μισθωτούς ή μη τήρηση του βιβλίου αδειών.

 

Παραβάσεις της νομοθεσίας για την ασφάλεια και 

την υγεία στην εργασία

 

Κατά το α' Πεντάμηνο του 2011 οι περιφερειακές Υπηρεσίες Τεχνικής & Υγειονομικής Επιθεώρησης (Τ.Τ.Υ.Ε.) πραγματοποίησαν 10.601 ελέγχους και επέβαλαν 1.080 κυρώσεις (339 μηνύσεις, 380 πρόστιμα συνολικού ύψους 1.030.805 ευρώ και 361 διακοπές εργασιών για παραβάσεις που αφορούν σε θέματα ασφάλειας και υγιεινής στην εργασία.

Οι κυριότερες παραβάσεις που διαπιστώθηκαν, αφορούν τη μη απασχόληση Τεχνικού Ασφάλειας και, όπου απαιτείται, Γιατρού Εργασίας, καθώς και τη μη αναγραφή του ωραρίου τους στους πίνακες καταστάσεων εργασίας ή τη μη τήρηση του ωραρίου τους.

Συχνά εντοπίζεται η μη ύπαρξη ολοκληρωμένης Γραπτής Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου η απουσία μετρήσεων βλαπτικών παραγόντων, η μη τήρηση βιβλίου υποδείξεων του Τεχνικού Ασφαλείας και του Γιατρού Εργασίας καθώς και βιβλίου ατυχημάτων.

Σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώνεται και η μη διάθεση κατάλληλα εφοδιασμένου φαρμακείου στο χώρο εργασίας.

Συχνή παράβαση είναι επίσης, η μη χορήγηση από τον εργοδότη των κατάλληλων Μέσων Ατομικής Προστασίας και η μη χρήση τους από τους εργαζόμενους, καθώς και η μη τήρηση καταλόγου εργαζομένων που εκτίθενται σε επικίνδυνους φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες

Σε ότι αφορά τα εργατικά ατυχήματα κατά το α' πεντάμηνο του 2011 προκύπτει μείωση κατά 8,2% των εργατικών ατυχημάτων και 36,6% των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων, δε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2010.

Στην ίδια περίοδο, διερευνήθηκαν οι αιτίες 2.084 εργατικών ατυχημάτων τα οποία αναγγέλθηκαν στο Σ.ΕΠ.Ε., εκ των οποίων τα 26 ήταν θανατηφόρα.