Η πολιτική του φόβου

Lasciate ogni speranza (Εγκαταλείψατε κάθε ελπίδα)
 

Ποτέ μου δεν πίστεψα πως η «οικονομική κρίση», είναι μία τυχαία δημιουργηθείσα κατάσταση. Οι άνθρωποι που διαχειρίζονται την παγκόσμια οικονομία, είναι εξαιρετικά ικανοί ώστε να τους ξεφύγει μία κατάσταση από τα χέρια τους τόσο πολύ. 

Η «κρίση» δεν είναι τίποτε παρά πάνω και τίποτε λιγότερο από το μέσο με
το οποίο οι εξουσίες προσπαθούν να χειραγωγήσουν το μεγαλύτερο μέρος του πλήθους [1], με απώτερο σκοπό την «ήπια» καταστολή και την αφαίρεση των κεκτημένων δικαιωμάτων του . 

Άλλωστε, οι εργάτες, οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και

οι μικρομεσαίοι μαζί με τους αποκλεισμένους, αποτελούν το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας. Το όπλο που χρειάζεται για να λειτουργήσει το μέσο αυτό είναι ο φόβος.

Είναι σε όλους μας γνωστό πως το 1% των κατοίκων του πλανήτη, κατέχει το 90% του συνολικού του πλούτου. Σε έναν ανοικτό στην ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων και των εμπορευμάτων πλανήτη, ότι γίνεται σε ένα μέρος, έχει επιπτώσεις στο πως ζουν τι ελπίζουν και τι προσδοκούν άνθρωποι άλλων περιοχών. Οι σύγχρονες κοινωνίες είναι «ανοικτές» (με την έννοια του Καρλ Πόπερ), γνωρίζουν πως δεν είναι τέλειες και θέλουν να αλλάξουν. Όμως είναι ανίκανες όσο ποτέ να αποφασίσουν τι πρέπει να αλλάξουν, τι πορεία θα ακολουθήσουν και επιπρόσθετα δεν μπορούν να προστατεύσουν την όποια πορεία τους. Οι άνθρωποι δεν είναι τίποτε παραπάνω από το μέρος ενός δύσμοιρου και ετερόνομου πλήθους , που κατακλύζεται από δυνάμεις που αφ ενός μεν δεν τις κατανοεί, αφετέρου δεν μπορεί να τις ελέγξει. Τρομοκρατείται από την ιδέα πως είναι αδύναμο να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Τα συνεχή φορολογικά μέτρα, οι απολύσεις, η αύξηση της ανεργίας, η υποτιθέμενη έλλειψη ρευστότητας, η εξάρτηση από τις τράπεζες, δημιουργούν ένα φόβο που κρίσιμο στοιχείο του δεν είναι ο κίνδυνος αυτός καθ’ αυτός, αλλά η άγνοια, του σε τι μπορεί να μετασχηματιστεί αυτός ο φόβος. Δεν μπορείς πλέον να προγραμματίσεις τίποτε, δεν «υπάρχει μέλλον» και αυτό προσφέρει αμεσότητα και υλική υπόσταση στο φόβο. Το έδαφος πάνω στο οποίο βασίζονται οι προοπτικές του βίου, είναι ασταθές. Δεν μπορεί να μας προσφέρει προστασία, απέναντι στα χτυπήματα της «μοίρας». Τα αποκαλούμε έτσι γιατί δεν μπορούμε να τα διαχωρίσουμε από τις αντιξοότητες που δεν δυνάμεθα να αποτρέψουμε εξαιτίας ακριβώς τις ανικανότητάς μας να τις προβλέψουμε. Η μοίρα σηματοδοτεί την ανθρώπινη άγνοια και ανημποριά και χρωστά τη δύναμή της στις αδυναμίες των ανθρώπων.

Η εξουσία (όχι η κυβέρνηση) φροντίζει, μέσω των εντεταλμένων κοντυλοφόρων και της συνεχούς προβολής τους από το χαζοκούτι, να μας υπενθυμίζει πως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με λιγότερα, ή, για να είμαστε ακριβής, με ακόμα λιγότερα. Εμείς από την άλλη, ανίκανοι να επιβραδύνουμε το ρυθμό της πίεσης και των αλλαγών, εστιάζουμε σε πράγματα που πιστεύουμε ή που μας διαβεβαιώνουν πως μπορούμε να ελέγξουμε. Αναζητώντας υποκατάστατα στόχων πάνω στα οποία μπορούμε να ξεφορτώσουμε το πλεόνασμα των φόβων μας , ασχολούμαστε με την εισπνοή του καπνού από τσιγάρα άλλων, την απαγόρευση λήψης λιπαρών τροφών, την προστασία του περιβάλλοντος, και το σεξ χωρίς προστασία. Όλα αυτά, έχουν κοινό παρανομαστή το φόβο, «μην τα κάνεις γιατί αλλιώς…». Έτσι συνηθίζουμε σε όλων των ειδών τις απαγορεύσεις, μπαίνοντας στo μονοπάτι της παθητικής ελευθερίας και την αποδεχόμαστε. Λέγοντας παθητική ελευθερία εννοώ το ότι νομίζουμε πως είμαστε ελεύθεροι επειδή ψηφίζουμε κάθε τέσσερα χρόνια , τους ίδιους ανθρώπους, τις ίδιες ιδεολογίες, και τις ίδιες πρακτικές. Λυπάμαι, αλλά το «νομίζω» είναι το ρήμα του “μαλάκα”!!!

Βαδίζοντας σε μία εποχή που οι μεγάλες ιδέες έχασαν την αξιοπιστία τους , ο φόβος ενός εχθρού φάντασμα είναι ό,τι απέμεινε στους πολιτικούς για να διατηρήσουν τη θέση τους . Ακόμα καλύτερα όταν δεν πρόκειται για εχθρό αλλά για εχθρούς. Εγκληματικότητα, τρομοκρατία, οικονομική κρίση, θρησκευτικές αντιπαλότητες, είναι μόνο μερικοί από τους φόβους μας. Τα παραπάνω μαζί με την παιδεραστία, τους «παρενοχλητικούς» ζητιάνους, και το χρώμα του δέρματος συγκεφαλαιώνονται στη φιγούρα του παράνομου μετανάστη . Τότε είναι που ο άνθρωπος στρέφει το βλέμμα του στο κράτος .

 

Δυστυχώς, η κοινωνία δεν προστατεύεται πλέον από το κράτος αλλά και δεν εμπιστεύεται την προστασία της σε αυτό. Το κράτος βρίσκεται αντιμέτωπο και εκτεθειμένο στην αρπακτικότητα δυνάμεων που δεν μπορεί να ελέγξει πολλώ δε μάλλον να υποτάξει. Αυτός είναι και ο πρωταρχικός λόγος που οι κυβερνήσεις των κρατών πασχίζουν να αντεπεξέλθουν στις περιστασιακές καταιγίδες και στις κρίσεις, παραπαίοντας από τη μία αυτοσχέδια εκστρατεία στην άλλη, και από τη μία σειρά μέτρων «έκτακτης ανάγκης» στην άλλη. Το μόνο που τους ενδιαφέρει και που ονειρεύονται είναι η παραμονή στην εξουσία, ακριβέστερα, να παραμείνουν στρατιώτες της εξουσίας, αφού οι ίδιοι γνωρίζουν πως δεν εξουσιάζουν κανέναν. Στερούνται μακροπρόθεσμων προγραμμάτων, φιλοδοξιών και κυρίως οραμάτων για μια ριζοσπαστική επίλυση των προβλημάτων που επανεμφανίζονται.

Ο πρωθυπουργός που διατυμπάνιζε πως «λεφτά υπάρχουν» τώρα ο ίδιος δεν έχει το θάρρος ούτε να τα κοιτάξει. Γνωρίζει πως εκεί που βρίσκονται, δεν μπορεί να τα αγγίξει. Αυτό το γνώριζε από πριν. Το μόνο που έκανε σε δύο περίπου χρόνια, είναι να κοινωνικοποιήσει το χρέος που δημιούργησαν οι προκάτοχοί του. Έκανε ότι περνούσε από το χέρι του για να αυξήσει τους φόρους, όπως πάντα, αλλά δεν κάνει τίποτε για την ανεργία που έφτασε το επίσημο 15%. Ενορχηστρώνει την επίθεση στα επιδόματα (για κάποια από αυτά σωστά) και στα κεκτημένα των δημοσίων υπαλλήλων, μαζί με τους έμμισθους και υψηλά αμειβόμενους παπαγάλους του, με στόχο το ευκολότερο ξεπούλημα των δημοσίων οργανισμών, αλλά και την μεγαλύτερη περιστολή των δικαιωμάτων των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Η πάγια τακτική του «διαίρει και βασίλευε». Βάζει τις κοινωνικές ομάδες τη μία απέναντι στην άλλη, και όχι τη μία δίπλα στην άλλη. Με όπλο το φόβο της οικονομικής κατάρρευσης, ζητά να πάψουν οι εργαζόμενοι να διεκδικούν. Μιλά για επίθεση των κερδοσκόπων απέναντι στην Ελλάδα, και ταυτόχρονα έρχονται εδώ κάποιοι, που λένε πως δεν μας έχουν πλέον εμπιστοσύνη, για να μας ελέγξουν. Δεν μας έχουν εμπιστοσύνη ποιοι, αυτοί που δημιούργησαν τη κρίση!!!

Εμείς ως πολίτες (ο θεός να μας κάνει) από την άλλη, δεν λέμε να καταλάβουμε πως τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια, η εξουσία και η πολιτική έχουν διαχωριστεί εντελώς. Εξουσία δεν ασκούν οι πολιτικοί, αλλά οι κατέχοντες το διεθνές κεφάλαιο. Η δημοκρατία και η ελευθερία δεν μπορούν να είναι ασφαλείς σε μία μόνο χώρα ή σε μία ομάδα χωρών. Οι πολιτικοί κυβερνούν βασιζόμενοι στο φόβο, τον οποίο διασκορπίζουν μέσω των ΜΜΕ. Η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα γεννιούνται από την αίσθηση της ανημποριάς. Δεν έχουμε τον έλεγχο σε τίποτε, είτε ατομικά είτε συλλογικά, κάτι που δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι το να μην σταματάμε να διεκδικούμε, να πάψουμε να πιστεύουμε ό,τι μας σερβίρουν από τα ΜΜΕ, και να γίνουμε ΠΟΛΙΤΕΣ!!! Μόνον όταν θα μπορέσουμε να εξυψώσουμε την πολιτική στο επίπεδο της εξουσίας , θα εξορκίσουμε το δαίμονα του φόβου που μας κυνηγά. Αν το καταφέρουμε αυτό, θα έχουμε πλέον τη δυνατότητα να ελέγχουμε τις δυνάμεις εκείνες που διαμορφώνουν την κοινή μας κατάσταση. Θα θέσουμε το εύρος των δυνατοτήτων μας και τα όρια της ελευθερίας μας για να επιλέγουμε. Αυτό ακριβώς μας έχουν αρπάξει και αυτό είναι που μας κάνει να φοβόμαστε.

Ας μην ξεχνάμε: “Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για την ιστορία του” 

(Κορνήλιος Καστοριάδης)

Tου Βαγγέλη Χριστοδούλου